مهمترين مصارف ژلاتين در صنايع غذايي ، داروئي و شيميايي است ( در حدود 5% از محصولات غذايي از ژلاتين استفاده مي شود) . ژلاتین از مواد غذایی ایمن و سلامت برای انسانها محسوب می شود.

این ماده پروتئيني اهميت خاصي در صنايع غذائي، داروئي،صنعتي و پزشكي دارد.به ويژه در صنايع غذايي در تهيه مارمالادها وژله ها و شيرينيجات و بستني ها كاربرد داشته و به آساني در بدن جذب شده و حتي به هضم ساير مواد غذايي از طريق تشكيل امولسيون كمك مي نمايد.

در صنایع غذایی از ژلاتین بعنوان ايجاد کننده ارزش پروتئيني ، قوام دهنده مايعات غذايي ، پايدارکننده بعضي از محصولات غذايي  و در صنايع شيميايي بخصوص صنايع عکاسي و  صنايع داروسازي بصورت توليد کپسولهاي ژلاتيني و ...  استفاده مي شود .

ویژگیهای ژلاتین

ژلاتین معمولا بصورت پودر یا گرانول تولید می شود، رنگ آن زرد متمایل به قهوه ای و  تقریبا بی بو  و  بدون مزه  می باشد که از نظر فیزیکی تقریبا شفاف و شکننده می باشد.

ژلاتین در آب گرم ، گلیسرول و اسید استیک محلول و در حلالهای ارگانیک غیر محلول می باشد.

 نقطه ایزوالکتریک ژلاتین بین 8/4 و 4/9 می باشد . ژلاتینی که در فرایند اسیدی تولید شده نقطه ایزو الکتریک بالاتری از  ژلاتینی دارد که در فرایند قلیایی تولید شده است.

 ترکیبات ژلاتین

ترکیبات اصلی ژلاتین به شرح زیر می باشد:

مواد تشکیل دهنده

درصد (% )

پروتئین

90-84

نمکهای معدنی

2-1

آب

15-8

در حالت خشک حدود 98-99 درصد ژلاتین ، پروتئین می باشد ، در کل ژلاتین یک ترکیب غیر همگن از پروتئینهای با وزن مولکولی بالا (حدود 20،000 تا 250،000 ) می باشد.

کد آیسیک و تعرفه گمرکی ژلاتین

کد آیسیک این مطابق طبقه بندي وزارت صنایع و معادن به شرح جدول زیر است:

نام محصول

کد آیسیک

کد تعرفه گمرکی

واحد سنجش

عصاره ژلاتینی از استخوان دام و طیور

1549512335

35030000

تن

بررسی استانداردهای مرتبط با ژلاتین

شرح استاندارد

شماره استاندارد

تاریخ استاندارد

ژلاتين مورد استفاده در صنايع غذايي

3474

1373

چسب حيواني و ژلاتين ـ ويژگيها

6424

1381

کالاهاي قابل جايگزيني

از آنجايي که از مهمترين ويژگيهايي ژلاتين خاصيت ژل شوندگي آن مي باشد و در بسياري از موارد بعنوان  پايدارکننده ،  قوام دهنده و  امولسيفايرکننده  در صنايع غذايي و  دارويي استفاده  مي شود، لذا در مواردي که اين خصوصيات ژلاتين مدنظر است مي توان از جانشين کننده هاي ديگري که مانند ژلاتين عمل مي نمايند استفاده نمود. آگار  ، کاراژینان ، فورسلاران ( که این سه عصاره های جلبک دریایی قرمز هستند) و همچنین  آلبومين ، تخم مرغ ،  نشاسته ، پکتين ، آلژیناتها و ... از این موارد هستند. در مواردي نيز ژلاتين بعنوان تقويت کننده اسيدهاي امنيه در محصولات غذايي مورد استفاده قرار مي گيرد . که مي توان بعنوان جانشين کننده آن مستقيماً از خود اسيد آمينه استفاده نمود . ژلاتين بدليل خصوصيات ويژه آن از قبيل پايين بودن نقطه ذوب و در نتيجه حل شدن آسان در دهان ، قابل بازگشت بودن ژل شوندگي آن پس از شکستن وخاصيت لاستيکي بيشتر آن نسبت به مواد جايگزيني ترجيج داده مي شود. بايد گفت که کالاي جايگزين شونده ژلاتين هيچکدام قادر به ايجاد تمام خصوصيات و  ويژگيهاي  شيميايي  و  فيزيکي ژلاتين نمي باشند.

اهمیت استراتژیکی کالا در دنیای امروز

امروزه با توجه به کاربردهاي وسيع ژلاتين در صنايع مختلف و افزايش روزمره مصرف اين کالا ، از اهميت فوق العاده اي برخوردار گرديده است و دربعضي موارد بعنوان يک کالاي استراتژيک  تلقي  گرديده  است . از آنجايي که در حال حاضر پوکه کپسول های دارویی از ژلاتين توليد مي گردد و ساليانه تعداد بسیار زیادی  پوکه  کپسول  از ژلاتين در دنيا توليد مي گردد ، این ماده  نقش مهمي را درصنايع دارو سازي بخود اختصاص داده است با توجه به محدوديت توليد کنندگان ژلاتين و همچنين در انحصار داشتن تکنولوژي و سرمايه گذاري بالاي توليد محصول همواره صادرات اين محصول به کشورهاي وارد کننده داراي مسائل و مشکلات خود بوده است  و اين کالا بعنوان يک کالاي استراتژيک مورد معاملات بين المللي قرارگرفته است . البته همان طورکه گفته شده علاوه بر  کاربردهای ذکر شده ژلاتین دارای کاربدهای دیگری نیز می باشد که ، این خود نشاندهنده اهمیت تولید ژلاتین و نیاز به این محصول در جهان  می باشد .

کشورهاي عمده توليد کننده ژلاتین

ميزان توليد ژلاتين در سال 2006 در جهان در حدود 315،000 تن بوده است که این ژلاتین از مواد اولیه مختلف تهیه گردیده است یعنی حدود 144،300 تن از پوست خوک ، 89،500 تن از پوست گاو و گوسفند ، 76،300 تن از استخوان و 4،900 تن از سایر منابع مانند پوست ماهی و ... .

البته این ارقام در اروپا کمی متفاوت می باشد بدین صورت که در اروپا کل تولید ژلاتین در سال 2006 ، حدود 119،800 تن بوده که 82،450 تن از پوست خوک ، 12,150 تن از پوست گاو و گوسفند ،   22،700  تن از استخوان و حدود 2،500 تن از سایر منابع تهیه گردیده است . این بدان معنا است که در اروپا درصد زیادی از ژلاتین(%68.8) از پوست خوک تهیه می گردد.

حدود 39 درصد ژلاتین جهان در کشورهای اروپای غربی ، 22 درصد در کشورهای اروپای شرقی ، 20 درصد در  آمریکای شمالی ، 17 درصد در آمریکای لاتین و بقیه در سایر کشورها تولید می گردد .

کشورهای تولید کننده ژلاتین در اروپا عبارتند از :

آلمان ، فرانسه ، بلژیک ، سوئد ، اسپانیا ، ایتالیا ، انگلیس ، هلند ، اسلواکی و لهستان .

موقعيت صادرات ژلاتین

ژلاتين يکي از محصولاتي است که در صنايع مختلف شيميايي ، غذايي ، دارويي ، کاربرد وسيعي دارداز آنجايي که تعداد واحدهاي توليد کننده در سطح خاورميانه بسيار محدود مي باشند کشورهاي  مذکور  نيازهاي  خو د  را  از کشورهاي اروپائي و آمريکايي (عمدتاً ژلاتین خوک) تهیه می نمایند.

کشورهاي اسلامي منطقه در صورتي که بتوانند ژلاتين مورد نياز خود را از کشورهاي اسلامي توليد کننده تامين نمايند آنرا جايگزين خواهند نمود، زیرا از نظر دین اسلام استفاده از ژلاتین خوک مجاز نمی باشد ، براساس پيش بيني هاي کارشناسي انجام شده  ميزان  نياز  ژلاتين  در  حال  حاضر در منطقه خاورميانه درحدود 30 هزار تن مي باشد .عمده ترين توليد کنندگان ژلاتين در آسيا کشورهاي هند ، پاکستان ، بنگلادش و مصر مي باشد . با توجه به  مراتب  فوق  زمينه  صادرات  محصول در صورت توليد بسيار خوب پيش بيني مي گردد .

بررسي نیاز به ژلاتین با اولویت صادرات تا پایان برنامه چهارم

بر اساس آمار وزارت کشاورزی در سال 1385  وزن کل دام تولیدی در کشور حدود 1860 هزار تن می باشد که از این مقدار حدود %25 استخوان و حدود %5  پوست می باشد پس در سال حدود 558 هزار  استخوان و پوست از کشتارگاههای کشور به دست می آید که از این مقدار می توان حدود  12 تا 15 درصد ژلاتین بدست آورد .

پس در کشور امکان تولید حدود  80000 تن ژلاتین وجود دارد و با توجه به اینکه کل تولید ژلاتین در جهان 315000 تن در سال 2007 بوده ایران میتواند سهم بسزایی از این بازار را به خصوص در کشورهای اسلامی بدست بگیرد زیرا  همانطور که در آمارهای ارائه شده در بخشهای قبل گفته شد ، اکثر تولید ژلاتین در دنیا ژلاتین خوک می باشد که در کشورهای اسلامی قابل استفاده نمی باشد.

جهت آشنایی بیشتر با روش تولید ژلاتین به این مقاله مراجعه کنید.

شرکت بهبود صنعت آمادگی خود جهت تهیه طرح توجیهی تولید ژلاتین را اعلام می دارد

هم اکنون سفارش طرح توجیهی تولید ژلاتین دهید

استفاده از کلیه مطالب این سایت برای عموم آزاد می باشد ، فقط در راستای حفظ زحمات تیم تولید محتوی ما خواهشمندیم در صورت برداشت از این محتوی لینک ما را درج نمایید. باسپاس