مطابق آمار این کشور با دارا بودن حدود ۶۸ نوع ماده معدنی (غیرنفتی)، ۳۷ بیلیون تن ذخایر کشف شده و ۵۷ بیلیون تن ذخایر بالقوه در میان ۱۵ قدرت معدنی جهان قرار دارد. تاكنون8840 معدن در ایران كشف شده كه 5873 تعداد از آنها فعال و 2546 تعداد از آنها غيرفعال و 421 معدن نيز در حال تجهيز می باشد.
74 درصد از معادن کشور را مصالح ساختمانی و سنگهای تزیینی تشکیل میدهند علاوه بر این 20 درصد معادن غیرفلزی و6 درصد مابقی نیز فلزی هستند. معادن فلزی سهم بالایی در تولید مواد معدنی ایران دارند.
از مهمترین کانسارهای معدنی درایران می توان به کانسارهای مس، سرب، روی، کرومیت،آهن، فسفات ومنگنز اشاره کرد.
علاوه بر کانسارهای صنعتی ایران به لحاظ دارا بودن سنگهای زینتی نظیر مرمریتها، تراورتن، فیروزه و... نیز سرآمد است.
تاکنون اشتغال مستقیم 124 هزار نفر در بخش معدن صورت گرفته است. (طبق آمار سازمان جهانی کار به ازای هر شغل مستقیم در بخش معدن 17 شغل وابسته و تکمیلی در این بخش ایجاد میشود) علی رغم غنی بودن ایران در معادن و عناصر معدنی اما سهم تولیدات معدنی کمتر از یک درصد تولید ناخالص ایران را شامل میشود. لیکن با توجه به ظرفیتهای ذکر شده این بخش قابل افزایش می باشد.
درسالهای اخیر سیاستهای کلان اقتصادی ایران بر متنوع کردن اقتصاد و افزایش سهم تولیدات غیر نفتی و فعال کردن سایر بخشهای غیرنفتی تاکید داشته است.
بخش معدن نیز یکی از موارد مورد توجه در اجرای سیاستها کلان اقتصادی میباشد. این بخش به دلیل فقر معدنی کشورهای همسایه ایران و امکانات زیرساختی ایران در صادرات و فروش فرآورده های معدنی به دیگر نقاط دوردست نقش مهمی در استقلال اقتصاد ایران بازی می کند. باتوجه به وجود شبکه راه آهن و حمل نقل ارزان می توان به راحتی در این زمینه سرمایه گذاری مناسبی داشت. این امتیازها درکنار هزینه سوخت ارزان دسترسی به امکانات زیرساختی و یا تامین این امکانات با هزینه بسیار پایین زمینه مناسبی را برای سرمایه گذاری خصوصی در بخش معادن ایران فراهم کرده است.
به همین خاطر در نهادهای قانونگذاری و اجرایی تمهیداتی برای حضور افراد و فعالیت بیش از پیش این بخش از صنعت در نظر گرفته شده است. از جمله این تغییرات میتوان به تغییر تعرفههای کمرگی حذف مالیاتها در بخش معادن و افزایش میزان وام و تسهیلات غیرنقدی برای اکتشاف و بهره برداری معادن اشاره کرد.
درکنار تمام این موارد می توان دسترسی آسان به نیروی انسانی تحصیل کرده در زمینه معادن و با گرایشهای مختلف نیز اشاره کرد که فرصت مناسبی را برای سرمایه گذاران به لحاظ اطمینان خاطر از دسترسی به نیروی انسانی فراهم میکند.
با توجه به موارد فوق فعالیت و سرمایهگذاری در بخش معدن در ایران میتواند یکی از بخشهای جذاب و فرصتهای مناسب باشد بهطوری که سرمایهگذاران دید بلندمدت نسبت به بازگشت سرمایه داشته باشند. و به فراوری مواد تولید شده به طور ویژه توجه نمایند زیرا این امر باعث افزایش درآمدها بیشتر طرح ها و سوددهی بیشتر می گردد.
با توجه به موارد ذکر شده و وضعیت ایران به نظر می رسد سرمایه گذاری در این بخش می تواند یک فرصت مناسب و مطمئن باشد. چراکه کشورهای همسایه ایران به این منابع نیاز دارند و خود دلیل مناسبی برای بسترهای صادرت میباشد.
علاوه بر این لازم به ذکر است بیان شود سرمایه گذاری در بخش معدن درزمره سرمایه گذاریهای بلندمدت و دیربازده می باشد. به همین خاطر پیشنهاد می گردد سرمایه گذاری در این حوزه به دو صورت انجام گیرد. اول آنکه سرمایه گذار می تواند با در دست داشتن سرمایه اندک تنها با استفاده از مطالعه میدانی سعی کند ظرفیت های مطالعه میدان معادن و مناطق مختلف را بشناسد سپس در مرحه دوم با سرمایه گذاری کلان اقدام به بهره بردای از معادن را در دستور کار قرار دهد. این شیوه چند حسن دارد از جمله آنکه باعث می شود با هزینه و ریسک کمتر اقدام به تحقیقات میدانی و کانی شناسی کند. درثانی با توجه به اینکه چند مکان مختلف مورد بررسی قرار می گیرد، احتمال موفقیت و شناخت معادن پر بازده و غنی تر به مراتب بیشتر میشود.
فرصتهای سرمایه گذاری درمعادن ایران شامل دو بخش می باشد. بخش اول مربوط به پتانسیل های داخلی و بخش دیگر مرتبط به ظرفیت ها و بازارهای مناسب در کشورهای همسایه است.این فرصت های عبارتند از:
1-غنی بودن و فراوانی معادن و کانی های معدنی در ایران
2-وجود راه های زمینی و دریایی برای صادرات فرآورده های معدنی به کشورهای همسایه
3- وجود نیروی انسانی متخصص با توجه به آموزش آکادمیک نزدیک به 70 سال در ایران
4- دسترسی به انرژی با قیمت ارزان که منتج به قیمت گذاری رقابتی فرآوردههای معدنی میگردد.
5- افزایش معافیتهای مالیاتی دربخش معدن.
6-کاهش تعرفه های کمرگی برای صادرات
7- فقر معدنی کشورهای همسایه بخصوص کشورهای حاشیه خلیج فارس
زمینه های فعالیت در حوزه معدن عبارتند از؛
1- اکتشاف
2-استخراج
3-فرآوری
4-صادرات
5-بهبود فرآیندهای در حال اجرا در اکتشاف استخراج و فرآوری
اولویت های سرمایه گذاری در وزارت صنعت ،معدن و تجارت در حوزه استخراج در فایل پیوست قابل دسترسی و دانلود است.