شکارگاه ای مصنوعی راهی برای حفاظت از محیط زیست

کار از خلق انسان تاکنون همراه وی بوده و خواهد ماند ، در دوره ای از تاریخ ، بشر توسط ابزار های سنگی که خودش با تفکر و خلاقیتش می ساخت زندگی میکرد و هم اکنون شکار به جایی رسیده است که هزاران قطعه ساچمه سربی و فلزی در کشور ها فقط برای رفع نیاز شکارچیان تولید می شود.

 همان طور که پیداست ابزار ها پیشرفت قابل توجهی داشته اما به راستی تفکر بشر در شکار هم به همین نحو پیشرفت کرده است ؟ در ایران ما شاهد شکار های غیر قانونی بسیاری هستیم که حتی تاجایی پیش  رفته ایم که فرق محیط بان و شکار را نمیدانیم و این روش قطعا از نادانی سرچشمه میگیرد زیرا تاریخ ثابت نموده ما بعد از انقلاب اسلامی به این امر توجهی نکردیم و آموزشی به علاقه مندان به شکار نداده ایم و نتیجه ی چنین رفتاری در سال گذشته آن بوده است که 110 نفر از محیط بانان شاید هم بیش تر آسیب دیده اند یا کشته شده اند یا اگر هم زنده ماندند بخاطر تخلف مرتکب نشده جای خود را با شکارچیان غیر مجاز تعویض نمودند لذا امروز بر آن شدیم تا معنی شکار تاریخچه ی آن و مفهوم تروفه را برای خواننده ی گرامی در ضمن علاقه مند تشریح کنیم و امید است مطالب مفید واقع گردد .

در حال حاظر در کشور های مختلف دنیا جهت پاسخ به حس لذت شکار و همچنین حفاظت محیط زیست شکار گاه های مصنویی احداث می شوند تا به این روش هر دو خواستهی قید شده تامین شود.

مفهوم شکار : صید هر حیوانی که آن را با تیر بزنند یا با دام بگیرند ،  منظور از دام بگیرند این است که در مواقعی با دست آموز کردن حیوانات وحشی از قبیل یوز پلنگ ، عقاب و .... به شکار حیواناتی چون خرگوش ، بز و غیره پرداخته می شود .

شکارگاه : محل و جایی است که شکار ( حیوان ) در آن زیاد باشد که گاها به آن شکارستان هم گفته می شود .

شکارگر : شخصی که حیوانات را بر اساس نیاز روزانه ی خود می کشد که امروزه به آن شکارچی می گوییم .

امروزه شکار همچون چیدن میوه های رسیده ی یک درخت می باشد که اگر چیده نشود تلف خواهد شد و بر اکوسیستم منطقه تاثیر منفی را داراست ، اما بسیاری بر این باورند که این چیدن نباید به دست انسان ها ( شکار کردن ) صورت بگیرد بلکه باید توسط خود طبیعت انجام بگیرد زیرا همان حیوان مسن روزی یک حیوان دیگر است ( نصیب یک حیوان دیگر می شود و او را از گشنگی می رهاند ) ، این مطلب کاملا درست می باشد و حداقل نگارنده با این موضوع هم عقیده می باشد ولی در صورتی که حیوان شکارچی در طبیعت باشد تا بتواند این خلا را پر کند ، اما در ایران و دیگر کشور ها این نظام به خاطر دخالت های مختلف انسان ها در طبیعت از بین رفته و در واقع انسان ها تمامی مخلوقات را نابود می سازند به طور مثال در ایران پلنگ جمعیت خوبی ندارد ( به هر دلیلی که یکی از آن هجوم انسان ها به سمت طبیعت و تبدیل آن به فعالیت های صنعتی و غیره می باشد ) اما کل ها و قوچ ها از جمعیت به نسبت بهتری برخوردار هستند و غذای اصلی پلنگ به شمار می رود اما چون تعداد پلنگ کم می باشد جمعیت کل و بز ها یا قوچ و میش ها افزایش پیدا می کند و این افزایش سبب ایجاد بیماری بین گله یا در دراز مدت سبب افت تنوع ژنی می شود و این خود آسیبی جدی برای طبیعت و حیات وحش می باشد لذا سازمان های مربوطه ( به طور مثال سازمان حفاظت محیط زیست ایران ) مجوز هایی برای شکار در نقاطی که نظام طبیعت در آنجا نقشی کم رنگ را ایفا می کند صادر میکند تا هم علاقه مندان به شکار بتوانند نیاز خود را بر طرف سازند هم درآمدی باشد برای سازمان و حفاظت و رسیدگی بیش تر به منطقه ، همچنین فاصله ای که در این میان بخاطر کوتاهی اشرف مخلوقات ایجاد شده است کم تر دیده شود . 

حال در این میان معدود افرادی سو استفاده خواهند کرد و بلعکس با زیاد شکار کردن سبب انقراض یک گونه می شوند که از قدیم بوده است و هم اکنون هم به تعدادشان افزوده شده است . به طور مثال تهران زمانی زیستگاه یوز و بی شمار پلنگ بوده است اما اکنون خبری از یوز نیست و پلنگ هم به ندرت و اتفاقی دیده می شود ، حال اگر یکی از دلایل آن را بخواهیم باز گو کنیم میتوانیم به شکار پادشاهان قاجاری اشاره کنیم که نادرست و بر حسب نادانی بوده و سپس تخریب زیستگاه در روز های آتی آن دوران .

 با وجود دانش امروزی معدود افرادی همچون پادشاهان قجری نادان به این فعالیت که اسم آن را بهتر است بگوییم شکارکش ها و شکار غیر مجاز ادامه میدهند اما علت این شکار های غیر مجاز چیست ؟

در بسیاری از گفت گو ها  نگارنده با اهالی محلی  هم صحبت شده و جویای علت این شکار های غیر مجاز شدم که اکثریت در جواب هایی چون :

طبیعت و حیات وحش برای ماست و نباید برای شکار آن پولی پرداخت کنیم اشاره می کنند و آنان که برای سود شکار میکنند می گویند اگر بخواهیم مجوز بگیریم پولی باید پرداخت کنیم که ممکن دارد خریداران ما که اغلب خارجی می باشند به میزان درخواستی ما توجهی نکنند و در اصل ما مشتری خود را از دست بدهیم یا به طور کلی مشتری ما از دستمان رها شود و برخی هم حمله حیوانات به دام ها را اشاره می کنند و ...

اما این دسته افراد با این نوع تفکر به جایی نمی رسند زیرا پولی که به سازمان می دهند یقینا برای حفاظت و کنترل آن منطقه خرج می شود و بدین صورت نیست که به جیب ریاست و دیگر مقامات برود و اگر چنین نشود دیری نخواهد گذشت که نسل تمامی حیوانات منقرض خواهد شد .

لازم بذکر است :

زمین بستر ساز طبیعت ، طبیعت بستر ساز تمدن ها

اگر به جمله ی فوق دقت شود تمدن جزو آخرین کلمه در این جمله می باشد و قبل از آن طبیعت و زمین می باشند و از این جمله میتوان این گونه برداشت کرد که اگر طبیعت نبود انسانی هم نبود و اگر طبیعت و حیوانات خلق نمی شدند بستری نرم برای زیست انسانها بوجود نمی امد پس اگر میخواهیم در زمین زندگی کنیم باید سعی شود قوانین طبیعت را در حد امکان رعایت کنیم تا طبیعتی باشد برای زیست .

تاریخچه شکار و صید در ایران

کشورما ایران، به دلیل تنوع گیاهی و اقلیمی کم نظیر، دارای حیات وحش بسیارمتنوع بوده و از جنبه شکاردر سراسر دنیا مورد توجه می باشد.

شکار و شکارگری در ایران ریشه ای دیرینه دارد. هخامنشیان شکار را مناسب ترین مکتب برای تعلیم و تربیت و آموزگار حقیقی فنون جنگ، سحرخیزی، بردباری، تحمل سختی ها، آموختن نظم و ترتیب به کودکان و نوجوانان می دانستند و فرزندانشان را از کودکی در این مکتب می پروراندند.

علاقه و وابستگی به شکار بعد از ۵۰۰ سال به ساسانیان که خود را وارث هخامنشیان می دانستند منتقل شد و تا آن جا گسترش یافت که فعالیت عمده و تفریح پادشاهان و بزرگان ساسانی را شکل داد. تا قبل از ظهور اسلام ضابطه و محدودیتی برای شکار وجود نداشت و شکارگر با استفاده از وسایل گوناگون و با هر کیفیتی به شکار حیوان موردنظر می پرداخت. ضوابطی که در اسلام برای آلات و ادوات و نحوه شکار و نیز نوع حیوان و شیوه ذبح آنها وضع شده اولین ضوابط تعیین شده در این زمینه در طول تاریخ است. ضوابطی چون مجاز بودن شکار حیواناتی که توانایی دویدن یا پریدن داشته اند و یا در خواب نباشند.

دوران حکومت قاجاریه، خصوصاً سلطنت طولانی ناصرالدین شاه، دوران رواج انواع تفریحات و شکار و گرمی بازار قوشدارباشی ها، میرشکارباشی ها و تفنگدارباشی هاست. در این زمان مناطق و املاک بسیاری به قرقگاههای سلطنتی و خصوصی برای شکار اختصاص داده شد. دست نوشته ها و خاطراتی که از حکام، سلاطین و شاهزادگان به جای مانده خود نشان دهنده بسیاری از سهل انگاریهای ایشان در قبال حفظ نسل حیات وحش ایران است.پس از انقلاب مشروطه و انقراض قاجاریه، مالکان بزرگ و سران ایلات و عشایر رونق دوباره ای به شکار بخشیدند.

قبل از شکل گیری طبقه شکارچیان محلی، شکار منحصر به طبقه ای خاص بود که شکارگاههای اختصاصی و کلیه لوازم و امکانات شکار را در اختیار داشت ولی با برکناری این طبقه شکارگاههای اختصاصی نیز در معرض تجاوز دیگران بویژه شکارچیان محلی قرار گرفت و موجب کاهش قابل توجه جمعیت بسیاری از جانوران قابل شکار ایران شد.

شکار بیش از حد وحوش موجب تشکیل کانون شکار ایران در سال ۱۳۳۵ و وضع مقررات مربوط به شکار در ایران شد. در سال ۱۳۴۶ سازمان شکاربانی و نظارت بر صید جایگزین کانون شکار و در سال ۱۳۵۰ سازمان حفاظت محیط زیست جایگزین سازمان مذکور شد.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی برای اولین بار در قانون اساسی ایران یک اصل (اصل ۵۰) به امر حفاظت از محیط زیست اختصاص یافت که ضرورت و اهمیت این مسأله را از دیدگاه جمهوری اسلامی ایران نشان می دهد. طبق این قانون هر نوع فعالیتی که باعث تغییر و تخریب غیرقابل جبران محیط زیست انسان اعم از خشکی و دریا شود ممنوع است. اگر تخریب را از بین بردن شرایط و موقعیت طبیعی یک منطقه و یا بهره برداری بیش از ظرفیت محیط تعریف کنیم پس هر عملی که توسط انسان در طبیعت صورت گیرد موجب تخریب آن می شود. اگر تخریب در حد قابل جبران باشد طبیعت پس از یک دوره دوباره آن را ترمیم خواهد کرد.

قوانین و مقررات شکار و صید در ایران

امروزه شکار و صید با توجه به نیاز جوامع و روابط مبادلاتی و تجارتی حاکم بر آن از لحاظ اقتصادی نیز اهمیت ویژه ای یافته است. اما شکار و صید بی رویه،موجب نابودی اکوسیستمهای طبیعی و انقراض گونه های گیاهی و جانوری شده و یکی از عوامل محدودکننده رشد اقتصادی بشمار میرود.از طرفی ممنوعیت شکار اصولاً راه مناسبی نیست زیرا گروههایی از شکارچیان از این طریق امرار معاش می کنند و ممنوعیت شکار موجبات مشکلاتی را برای این عده و نیز تشویق به شکار غیرمجاز فراهم خواهد کرد. شکاری که دیگر ضابطه و مقرراتی بر آن حاکم نیست. حال آن که قوانین شکار و صید باعث تعیین سهمیه، مشخص نمودن آغاز و پایان فصل شکار، برنامه ریزی عملی، تنظیم روشها و متدهای شکار و نحوه استفاده از محصولات جنبی آن می شود.بنابراین با رعایت قوانین و مقررات، جنبه های زیست محیطی شکار و صید یعنی حفظ حیات وحش و جلوگیری از انقراض نسل حیوانات وحشی است نیز فراهم می شود.

در جمهوری اسلامی ایران شکار و صید تحت مقررات و ضوابط خاص خود قرار دارد و سازمان حفاظت محیط زیست وظیفه تهیه و تنظیم قوانین مربوطه و اجرای قوانین مذکور را بر عهده دارد.

اصطلاحات و اطلاعات مربوط به قوانین شکار و صید

شکار عبارت است از تیراندازی به پستانداران و پرندگان و خزندگان وحشی یا کشتن یا گرفتن یا تعقیب کردن آنها به هر کیفیت و وسیله و طریق.

صید عبارت است از کشتن یا گرفتن آبزیان قابل صید به هر کیفیت و وسیله و طریق یا تیراندازی به آنها.

حیوانات حمایت شده جانوران وحشی هستند که در شرف تکثیر یا در معرض خطر و یا نادر و نافع باشند.

جانوران زیانکار جانوران وحشی هستند که به مزارع و باغات و سایر حیوانات زیان و آسیب می رسانند.

مقررات مربوط به مناطق حفاظت شده

۱- تیراندازی و شکار در پارکهای ملی و آثار طبیعی ملی ممنوع است. در موارد استثنایی که مقتضیات حفظ نسل جانوران وحشی ایجاب نماید آن هم توسط مأمورین سازمان حفاظت محیط زیست، شکار قوچ و میش در جزیره کبودان (قویون داغی) واقع در پارک ملی ارومیه از مقررات این ماده مستثنی است و می توان با پروانه ویژه در آن شکار کرد.

۲- تعلیف احشام و قطع اشجار و بوته کنی در مناطق فوق ممنوع است.

۳- اکتشاف و بهره برداری معدن در پارکهای ملی و آثار طبیعی ملی ممنوع است.

همچنین تمدید پروانه ها که مدت آن منتفی شده ممنوع می باشد.

۴- ورود و عبور و توقف در پارکهای ملی و آثار طبیعی ملی مستلزم تحصیل پروانه یا اجازه از سازمان حفاظت محیط زیست می باشد مگر جاده های عمومی.

۵- حمل هر نوع سلاح در پارکهای ملی و آثار طبیعی ملی برای عموم (به استثنای مأمورین ذی ربط سازمان) بدون اجازه کتبی سازمان حفاظت محیط زیست ممنوع است.

مقررات مربوط به پناهگاههای حیات وحش و مناطق حفاظت شده

۱- مبادرت به شکار و یا صید در پناهگاههای حیات وحش و مناطق حفاظت شده و رودخانه های حفاظت شده منوط به تحصیل پروانه ویژه از طرف سازمان حفاظت محیط زیست می باشد.

مناطقی که توسط کارشناسان سازمان مورد مطالعه قرار گرفته باشد هر ساله تعداد و نوع شکار در هر منطقه مشخص و سپس مجوز صدور پروانه ویژه صادر می شود و بهای پروانه شکار که درصدی از ارزش شکار است از طرف سازمان برآورد و به اطلاع متقاضیان پروانه ویژه شکار رسانده خواهد شد.

۲- تعلیف احشام از لحاظ کمیت و کیفیت در این مناطق تابع ضوابطی است که با توافق سازمان جنگلها و مراتع کشور تهیه خواهد شد و براساس آن پروانه چرا صادر و حدود یک پنجم هر منطقه به عنوان محدوده امن معرفی شده و از صدور پروانه چرا در آن مناطق ممانعت به عمل خواهد آمد.

۳- ورود و عبور و توقف در پناهگاههای حیات وحش و مناطق حفاظت شده به منظور بازدید- عکسبرداری و سیاحت آزاد می باشد مشروط بر این که به رستنیهای منابع ملی آسیبی نرسیده و آرامش حیات وحش برهم نخورد.

۴- حمل هر نوع سلاح در مناطق فوق (به استثنای جاده و معابر عمومی) برای اشخاص غیرساکن در این مناطق بدون کسب اجازه از سازمان ممنوع است.

ممنوعیت ها و محدودیت ها

فصول و ساعات زمانی شکار

شکار حیوانات زیر در فصول و ساعات زیر با پروانه عادی ممنوع است:

- کلیه پستانداران، پرندگان و خزندگان قابل شکار از اول فروردین تا پایان خرداد به استثنای جانوران زیانکار آن هم فقط در مزارع و باغات و مؤسسات دامداری و تکثیر مصنوعی حیوانات

- کلیه پستانداران، پرندگان و خزندگان قابل شکار و آبزیان قابل صید به استثنای جانوران زیانکار از یک ساعت بعد از غروب آفتاب تا یک ساعت قبل از طلوع خورشید.

- کل و بز، قوچ و میش وحشی در مناطق گرمسیر از ۱۵ دی ماه تا ۱۵ شهریور و در مناطق سردسیر از ۱۵ بهمن تا ۱۵ مهر

- کبک، کبک چیل و تیهو از اول بهمن تا پایان مرداد

- پرندگان کوکر از قبیل باقرقره، قویرق از اول فروردین تا اول شهریور

- انواع مرغابی و غاز از اول فروردین تا پایان شهریور

- صید آبزیان در آبهای استانهای گیلان و مازندران از پانزدهم اسفند تا اول اردیبهشت

توضیح: طبق صورتجلسه و تصمیمات مورخ ۷/۱۲/۶۹ شورای عالی محیط زیست، فصل مجاز شکار و صید برحسب مورد توسط سازمان تعیین و اعلام خواهد شد.)

طرق و وسایل ممنوعه (طریقی)

شکار و صید با طرق و وسایل زیر ممنوع است:

- شکار با اسلحه خودکار (مسلسل) و تفنگهای گلوله زنی نیمه خودکار

- استفاده از تفنگهای سرپر و هر گونه اسلحه ای که کالیبر آن از شش میلیمتر یا ۲۴۰ انگلیسی کمتر باشد (از جمله انواع تفنگهای خفیف کالیبر ۲۲) و همچنین استفاده از کالیبرهای ۱۰-۱۲-۱۶-۲۰، استعمال فشنگ ساچمه و چهارپاره برای شکار کل و بز، قوچ و میش، خرس و پلنگ

- استفاده از تفنگ ساچمه زنی و فشنگ گلوله (تک گلوله) برای شکار پستانداران وحشی به استثنای خوک وحشی، خرگوش و تشی

- استفاده از انواع تفنگهای خفیف برای شکار پستانداران وحشی

- شکار پستانداران وحشی از طریق کومه و امثال آن بطور کلی و همچنین ایجاد و استفاده از کومه برای شکار پرندگان وحشی در کنار چشمه ها و آبشخورها تا شعاع ۲۰۰ متر

- شکار از طریق استعمال هرگونه سموم و مواد مخدر و منفجره

- بستن سد و کلهام در مسیر رودخانه ها برای صید و صید به این طریق

- شکار از طریق استعمال هر گونه تله، دام و تور جز برای مرغابی

- استعمال هرگونه تله و دام و تور برای صید ماهی و شکار بلدرچین با پروانه عادی

- شکار مرغابی و سایر پرندگان آبی با تور هوایی و دام

- تعقیب و شکار پرندگان آبی با قایق موتوری

- تعقیب و شکار جانوران وحشی با وسایل نقلیه موتوری

- شکار پستانداران قابل شکار (وحشی) از طریق جرگه

- شکار و صید از طریق تخریب آبشخور و چشمه

- صید از طریق ایجاد میدان مغناطیسی و جریان برق با هر یک از وسایل مولد برق

ممنوعیت و محدودیتهای نوعی، کیفی و کمی

- زنده گرفتن جانوران وحشی (قابل شکار) بدون پروانه ویژه ممنوع است

- از بین بردن یا برداشتن تخم پرندگان وحشی ممنوع است

- تیراندازی و شکار از داخل جاده های شوسه و اصلی تا حریم پنجاه متر از هر طرف آن ممنوع است.

- زنده گیری بازها و پرندگان شکاری به هر شکل و به هر حالت ممنوع است.

- حداکثر تعداد مجاز شکار کل و بز و قوچ و میش وحشی در هر مسافرت شکار جمعاً یک رأس از آنها می باشد. (با پروانه عادی شکار مربوط)

- حداکثر تعداد مجاز شکار پرندگان وحشی غیرحمایت شده در هر مسافرت شکار ده عدد می باشد.

شرکت بهبود صنعت آمادگی خود جهت تهیه طرح توجیهی احداث شکارگاه مصنوعی را اعلام می دارد

هم اکنون سفارش طرح طرح توجیهی احداث شکارگاه مصنوعی دهید

استفاده از کلیه مطالب این سایت برای عموم آزاد می باشد ، فقط در راستای حفظ زحمات تیم تولید محتوی ما خواهشمندیم در صورت برداشت از این محتوی لینک ما را درج نمایید. باسپاس