گیاهان دارویی به گیاهانی گفته می شوند که داراي ماده ي موثره ي مشخصی باشند که به آن Active sabstans میگویند که در درمان بیماري یا پیشگیري از بروز آن مورد استفاده قرار گیرد و نام آن دریکی از فارما کوپه هاي المللی ذکر شده باشد و یکی از اجزاي آن ( ساقه،ریشه،گل،برگ،میوه و. . .) داراي ماده ي موثره ي موفق بوده و در درمان بیماري به کار رود داروهایی که از گیاهان دارویی تهیه می شود ،داروهاي گیاهی نامیده می شود . بر اساس روشهاي مختلف مصرف دارو هاي گیاهی در اشکال گوناگون ساخته می شوند که ذیلا به آنها اشاره شده است .

شکل خوراکی : به شکل جامد مانند قرص و کپسول ، به شکل مایع مانند شربت شکل تزریقی : مانند امپول و ویال شکل استنشاقی : مانند اسپری و بخور شکل موضعی : مانند پماد وکرم وقطره و شامپو شکل پوستی : مانند چسب پوستی شکل داخل رکتال : مانند شیاف

تنوع داروهاي با منشاء گیاهی با توجه بر تنوع بیماري ها می باشد وبدین ترتیب می توان تعداد بسیار زیادي از این داروها را معرفی کرد.

گیاهان دارویی و داروهاي گیاهی بدست آمده از آنها ، در طول تاریخ قرابت خاصی با انسان داشته اند و آثاردارویی و موارد استفاده آنها بر هیچ کس پوشیده نیست. اگر چه توجه به این داروها در سالهاي گذشته ناچیزبوده ولی خوشبختانه اخیرا مورد توجه بیشتري قرار گرفته اند. داروهاي گیاهی و گیاهان دارویی یکی ازمعادن غنی کشور بوده که امکان صادرات آنها نیز وجود دارند،زیرا که وقتی به ارقام واردات کشورهاي اروپایی مثل آلمان و فرانسه توجه می شود مشاهده می شود که داروهاي گیاهی و گیاهان دارویی در جهان بازاربزرگی دارند . ایران از نظر آب وهوا ، موقعیت جغرافیایی وزمین رشد گیاهان دارویی یکی از بهترین مناطق جهان محسوب می شود و در این میان استان هرمزگان به دلیل برخورداري از دوره فصول گرما ،جایگاه خاصی را در تولید انواع گیاهان به خود اختصاص داده است .

استان هرمزگا ن با وسعت حدود 000/800/6 هکتار داراي بیش از 900 گونه گیاهی است که در عرصه منابع طبیعی استان پراکنده اند. شرایط اقلیمی خاص باعث شده است که پوشش گیاهی خاصی نیز در استان پراکنش داشته باشد. استان هرمزگان در مرکز ناحیه رویشی خلیج و عمانی واقع است و علاوه برآن با داشتن 1100کیلومتر مرز آبی پتانسیل بسیار بالایی از گیاهان دریایی (جلبکها) در استان وجود دارد ، جنگلهاي مانگرو با وسعت حدود 20 هزار هکتار از جنگلهاي کم نظیر است، حضور حدود 300 گونه دارویی دراستان نیز دال بر غناي پوشش گیاهی استان می باشد. از دیگر مواردي که ضرورت تشکیل بخش منابع طبیعی را تایید می کند می توان به وسعت 000/100/1هکتار جنگل، 000/800/3هکتار مرتع و 306/565/1هکتارکویر و بیابان در استان اشاره کرد.

با توجه به پتانسیل ها ي موجود در استان هرمزگان و برنامه ریزي  دقیق در زمینه ي تولید مواد دارویی وبهداشتی از گیاهان بومی آبزي و غیر آبزي استان ، ایران و در پی آن استان هرمزگان می تواند به یکی ازمهمتری صادرکنند گان داروهاي گیاهی تبد یل شده و از این راه درآمد ارزي قابل توجهی را براي کشور به ارمغان بیاورد.

شرایط واردات و صادرات محصول

مطابق اطلاعات کسب شده از دست اندرکاران صنعت دارو ، در حال حاضر هر چند بخش عمده اي از نیاز دارویی کشور در داخل تولید می گردد ، لیکن در مورد گیاهان داروئی این وضعیت برعکس می باشد یعنی اینکه تولید داخل و واردات در سطح همسانی قرار دارد و بنابر این وزارت بازرگا نی محدودیت خاصی  برای واردات این محصولات اعمال نمی کند . البته باید گفت که رعایت اصول اعلام شده وزارت بهداشت براي هر وارد کننده الزامی است .

لذا با پرداخت حقوق گمرکی که به میزان 4 درصد است امکان واردات وجود خواهد داشت نکته ایکه در اینجا لازم است در مورد واردات مواد دارویی ذکر گردد ، این است که واردات دارو تحت ضوابط وزارت بهداشت تصور می گردید که از جمله این ضوابط ثبت منبع دارو است . فر آ یند ثبت منبع داراي زمانبري حدود 8 ماه و هزینه هاي مرتبط بوده و استخدام یک دکتر داروساز به عنوان مسئول فنی از ضوابط دیگر آن است .

از نقطه نظرمقررات وزارت بازرگانی ، برا ي صادرات محصولات تولیدي طرح هیچگونه شر ایط و محدو یتی وجود ندارد. لیکن از آنجا یی که این محصولات، یک کالای پزشکی و درمانی محسوب می گردند، از ا ینرو  ورود به بازارها ي جهانی مستلزم برخورداري تولیدکننده از شرا یطی می باشد که در جدول زیربه شرا یط فوق اشاره شده است.

توضیح موارد مصرف و کاربرد محصول مورد نظر در داخل و بازارهای خارجی

مواد دارویی که از گیاهان بومی و غیرآبزي تهیه خواهد گردید براي درمان بیماري هاي انسان مورد استفاده قرار می گیرند . در حالت کلی مصرف داروهاي گیاهی در موارد زیر می باشد :

داروها ي مغز واعصاب داروها ي گوارشی داروها ي زنان و زایمان داروها ي زمستا نه

بررسی کالاهای جایگزین،رقبا و تجزیه و تحلیل و اثرات آن بر مصرف محصول :

در صنعت شیمی و داروسازي ، هر کالایی جایگاه مصرف خود را داشته و نمی توان از ماده اي دیگر درجایگزینی آن استفاده کرد . البته این موضوع عمومیت نداشته و بعضا برخی مواد از این اصل مستثنی می باشند . لذا در مورد مواد دارویی بدست آمده از گیاهان مختلف نیز می توان گفت که داروهاي شیمیایی که تعداد و تنوع آنها نیز بسیار بالا می باشد ، به عنوان کالاهاي جایگزین داروهاي گیاهی محسوب می گردند

 

اهمیت استراتژیکی کالا در ایران و بازارهای خارجی

در سالهاي اخیر رویکردي همه جانبه جهت استفاده از داروهاي با منشأء طبیعی و به ویژه گیاهی در بین مردم بوجود آمده است. بطوریکه بخش عمده اي از داروهاي عرضه شده در برخی از کشورهاي جهان راداروهاي با منشأء گیاهی و طبیعی تشکیل می دهند از طرف دیگر دارو یکی ازکالاهاي مهم است که در توسعه سلامتی جامعه نقش بسازایی دارد . بنابر این داروهاي تولیدي طرح حاضر را می توان به عنوان یک کالاي مهم درصنعت داروئی کشور محسوب کرد .

همچنین استفاده از گیاهان دارویی در توسعه ي پایدار می تواند به طورعمده داراي نقش هاي زیر باشد:

ایجاد مواد اولیه براي صنایع داروسازی ایجاد اشتغال دستیابی به بازارهاي جهانی حفظ محیط زیست سلامت و امنیت بهداشتی افراد و ...

 

کشورهای عمده تولید کننده و مصرف کننده محصول

با انجام جستجوهاي اینترنتی ، کشورهاي زیر را می توان به عنوان کشورهاي عمده تولید کننده مواد دارویی و بهداشتی از گیاهان مختلف معرفی کرد :

 

  هندوستان   چین   انگلستان   فرانسه   ترکیه   کانادا

وضعیت کنونی بازار جهانی نیز در نمودار زیر مشخص است که چین و هند سهم عمده تجارت جهانی این محصولات را در دست دارند: