تعریف ضد عفونی یا Disinfection
ضد عفونی یا Disinfection عبارت است از استفاده از عوامل فیزیکی و مواد شیمیایی جهت از بین بردن یا متوقف کردن رشد میکروارگانیسم های بیماریزا (ویروسها ، باکتریها ، قارچها ، انگل ها ) .
عوامل یا موارد استفاده در جهت این عمل ضد عفونی کننده Disinfectant خوانده میشوند .
بر خلاف آنتی بیوتیک ها که در بالاترین غلظت ممکن است ، فقط باکتریواستاتیک باشند و بعد از چندین ساعت تماس اثر کشندگی بر باکتریها داشته باشند ، ضدعفونی کننده ها عموماً در مدت کمتری (در طی چند دقیقه ) اثرکرده و باکتریها و حتی برخی موارد ویروسها ، قارچها و انگلها را نیز می کشند . بعلاوه ضد عفونی کننده ها معمولاً برای سطوح بی جان استفاده میشوند و بسیاری از آنها در غلظت های مورد استفاده برای حیوانات سمی میباشند. ضد عفونی کننده های خاصی که برای سطوح بدن حیوانات و انسان بکار میروند آنتی سپتیک Antiseptic خوانده میشوند.
ویژگیهای یک ضد عفونی کننده ایده ال
یک ضدعفونی کننده ایده ال باید دارای شرایط مهم زیر باشد.
۱) ارزان و در دسترس باشد .
۲) اثر سریع داشته باشد .
۳) دارای طیف اثر وسیع برروی باکتریها ، ویروسها ، قارچها ، و غیره باشد .
۴) میکروارگانیسمهای مقاوم نسبت به آن ایجاد نشود .
۵) بوسیله مواد آلی غیر فعال نگردد .
۶) حداقل سمیت را داشته باشد .
۷) اثر مخرب برروی ساختمان و تجهیزات نداشته و از خود رنگ بر جای نگذارد .
۸) برای پوست و مخاطات حیوان و انسان محرک نباشد .
۹) بدون بو و عطر زننده باشد .
۱۰) در آب (حتی آبهای سنگین ) به خوبی حل شده و رسوب ندهد .
۱۱) خاصیت پاک کنندگی داشته باشد .
۱۲) نفوذپذیری آن به درزها و شکافها ی سطوح زیاد باشد .
۱۳) در مقابل هوا ، آب ، دما و غیره پایداری شیمیایی خوبی داشته باشد .
عمل ضد عفونی کننده Action of Disinfectant
میزان تأثیر هر ضدعفونی کننده به عوامل بسیاری از جمله : غلظت ، زمان ، دما ، نوع میکروارگانیسم ( اعم از ویروس ، باکتری ، قارچ ، انگل ، اسپور ها و … ) ، تعداد میکروارگانیسمهای موجود در محیط و کیفیت محیط بستگی دارد . فعالیت یک میکروب کش در وحله اول به جنبش مولکولی ذرات و برخورد ضد عفونی با میکروارگانیسمهای هدف بستگی دارد. همچنین غلظت، دما ، PH و نوع ماده همراه ضد عفونی (حامل ) بنوبه خود بر جنبش مولکولی ذرات مؤثر هستند . با افزایش زمان تماس ضد عفونی کننده ، میزان نفوذ آن در سطوح بیشتر شده و اثر کشندگی آن بیشتر خواهد شد . مواد ضدعفونی کننده با توجه به نوع میکروارگانیسم که با آن روبرو میشوند توانائیهای مختلفی دارند .
باکتریها
اغلب ضد عفونی کننده ها درشرایط مناسب میتوانند میکروبها را بکشند ولی بعضی از آنها فقط سیکل زندگی باکتریها را مختل می کنند (باکتریواستاتیک ) یک ضدعفونی کننده میتواند تحت شرایط و غلظت خاصی باکتریوسید و یا باکتریواستاتیک باشد .
ویروسها
اثر ضدعفونی کننده بر روی ویروسها با مشکلاتی مواجه است چون تا زمانیکه ویروسها داخل سلول میزبان هستند تحت تأثیر قرار نمی گیرند . اغلب ضدعفونی کننده ها فقط به میزان جزئی ویروسها را غیرفعال می کنند . برای غیر فعال کردن ویروسها ، ماده ضدعفونی کننده باید پروتئین اطراف اسید نوکلئیک را از هم بگسلد ، اگر فقط پروتئین اطراف اسید نوکلئیک تخریب گردد ، اسید نوکلئیک ویروس میتواند وارد سلول میزبان شده و مجدداً فعال گردد .
از نظر حساسیت به ضدعفونی ، ویروسها را میتوان به دوگروه (لیپوفیلیک و هیدروفیلیک )تقسیم کرد.
ویروسهای لیپوفیلیک دارای پوشش چربی هستند که آنها را به اغلب ضدعفونی کننده های معمول مورد استفاده در مرغداری حساس می کند . درصورتیکه ویروسهای هیدروفیلیک بدون پوشش بوده و بطور کلی حساسیت کمتری به ضدعفونی کننده ها دارند . بسیاری از ویروسها جزء ویروسهای هیدروفیلیک بوده و خطر باقی ماندن آنها در فارم پس از ضدعفونی وجود دارد . مؤثرترین ضدعفونی کننده ها برروی این نوع ویروسها،اسیدهای آلی ،کلرامین ها،فرم آلدئیدوگلوتار آلدئید میباشد .
قارچها
ضدعفونی کننده هایی که در جوجه کشی و مرغداری استفاده میشود ، باید دارای اثر قارچ کشی و یا جلوگیری از رشد قارچ باشند . همچنین باید قابلیت تخریب و غیر فعال کردن اسپور قارچ را نیز داشته باشند .اغلب قارچ کشها برای قارچ تنها همانند یک سم عمل می کنند وسلولهای قارچی را نابود می سازند .
انگلها
انگلهای تک یاخته بخصوص کوکسیدیا در بهداشت طیور اهمیت بیشتری دارد . اغلب انگلهای تک یاخته ای قسمتی ازسیکل زندگی خود را در خارج از بدن میزبان می گذرانندکه دراین مرحله از زندگی بیشترین مقاومت را دارند . تعداد محدودی از مواد ضدعفونی کننده بر ضد ارگانیسمهای تک یاخته ای طیور مفید هستند . مواد شیمیایی خاصی برای این منظور استفاده میشوند اما معمولاً به جهت بالا بودن غلظت مورد نیاز و عوارض سوء زیاد ، در عمل چندان قابل قبول نیستند.
روش عمل ضدعفونی کننده ها Mode of Action
ضد عفونی کننده ها معمولاً به یکی از روشهای زیر برروی میکروارگانیسمها اثر می کنند .
۱) دی هیدراتاسیون و خشک کردن میکروارگانیسم مثل حرارت
۲) ایجاد لایه ضخیم کشنده در سطح میکروارگانیسم
۳) اثر بر نفوذپذیری غشاء پلاسمایی سلول با خاصیت سورفاکتنت
۴) اثر تخریب بر پروتئینهای داخلی بخصوص آنزیمها
۵) تغییر شرایط فیزیکی مثل PH
اثر مواد آلی برضدعفونی کننده ها
اصولاً ضد عفونی کننده ها زمانی مؤثرند که برروی سطوح کاملاً تمیز و عاری از مواد آلی بکار روند . مواد آلی موجود درمحیط به روشهای مختلفی برضدعفونی کننده هااثر منفی می گذارند ، که عبارتند از:
۱) ایجاد پوشش محافظت کننده بر روی میکروارگانیسمها
۲) ایجاد ترکیبات غیر محلول
۳) انجام واکنشهای شیمیایی و تولید موادی بدون اثر ضد عفونی کنندگی
۴) جذب مواد ضدعفونی کننده توسط مواد کلوئیدی موجود در سپوسپانسیونهای مواد آلی
۵) غیر فعال کردن ضدعفونی کننده بوسیله چربیها
ویژگیهای فرآیند ، نکات فنی و شرایط عملیاتی
استفاده از مواد ضد عفونی کننده در امور پزشکی و جهت محافظت پرسنل پزشکی در برابر آلودگی ، عفونت و بیماری کاربرد گسترده ای دارد. مواد ضد عفونی کننده پوست ، باید ضد میکروب بوده ، سریع خشک شود و چرب نباشد و بطور کلی برای استفاده بیماران و پرسنل پزشکی مناسب باشد. تولید مواد ضد عفونی کننده تا حدود زیادی به آماده سازی اولیه آب مصرفی بستگی دارد. بنابر این فرایند تخلیص آب باید بطور کامل انجام شود که مراحل آن بدین شرح می باشد: فیلتراسیون اولیه ، فیلتراسیون کربن فعال ، فیلتراسیون استریلیزه و املاح زدایی آب از طریق تبادل یون ها ، آب قبل از ورود به مرحله تهیه محلول در مخزن نگهداری مناسب ذخیره می شود.
با توجه به کاربرد های وسیع و گسترده مواد ضد عفونی کننده ، طیف وسیعی از فرمول ها با مواد اولیه و ترکیبات مختلف وجود دارند . بعضی از این مواد و ترکیبات به سختی حل و یا ترکیب می شوند، بنابر این پیش از اضافه شدن به مخلوط اصلی باید تحت فرایند خاصی ( نظیر ذوب یا انحلال ) قرار گیرند. برای این منظور وجود یک مخزن آماده سازی اولیه که بوسیله بخار گرم می شود ضروری است . مواد مذکور پس از ذوب شدن و مخلوط شدن درون این مخزن ، جهت مخلوط شدن و تهیه مخلوط نهایی وارد مخزن اصلی اماده سازی می شوند.
سایر مواد و اجزا مانند الکل ، مواد شیمیایی دیگر _ که به اسانی حل می شوند) و آب فاقد املاح مستقیما جهت مخلوط شدن وارد مخزن اصلی اماده سازی می شوند.
نمونه ای از ماده ضدعفونی کننده پوست متشکل از اتانول (80 درصد وزنی ) ، مواد شیمیایی ( 0.1 درصد وزنی ) و اب فاقد یون (19.9 درصد وزنی ) و لوسیون شستشوی دست متشکل از اب فاقد یون 65 در صد مواد شیمیایی 15 درصد و افزودنی های جامد 20 درصد می باشد. کلیه اجزا جامد و مواد شیمیایی مطابق فرمول مورد نظر و بر حسب نوع تولید ومحصول ، توزین می شوند.
محصول نهایی آماده شده ، درون بطریهای پلاستیکی پر می شوند. بطریها توسط دستگاه قالبگیری دمیدنی شامل یک اکسترود و یک واحد قالب گیری با نیروی 40 کیلو نیوتن تولید می شوند. جهت نگهداری موقت بطری ها پیش از پر شدن ، باید شرایط مناسب و ضد الودگی فراهم شوند.
بطری ها جهت پر شدن روی نقاله قرار گرفته و به سمت دستگاه پر کن نیمه اتوماتیک حمل می شوند. مواد ضد عفونی کننده تحت فشار 1 الی 2 بار به درون دستگاه پرکن تغذیه می شوند. سیستم توزین جهت حجم مورد نظر محتویات بطری ها تعبیه شده و به یک شمارنده الکترونیک وصل است. یک سیستم تهویه باید جهت دفع بخارات متصاعد شده از طریق مکش ، در بالای دستگاه پر کن تعبیه شود. پس از دربندی و اتیکت زدن بطری ها در جعبه های مقوایی ، بسته بندی و آماده حمل می گردند.
روش تولید مواد ضد عفونی کننده
شرکت بهبود صنعت آمادگی خود جهت تهیه طرح توجیهی تولید مواد ضد عفونی کننده را اعلام می دارد
هم اکنون سفارش طرح توجیهی تولید مواد ضد عفونی کننده دهید
استفاده از کلیه مطالب این سایت برای عموم آزاد می باشد ، فقط در راستای حفظ زحمات تیم تولید محتوی ما خواهشمندیم در صورت برداشت از این محتوی لینک ما را درج نمایید. باسپاس
