دامنه کاربرد:
کليه سازمانها در محدوده زنجيره غذايي شامل توليدکنندگان مواد اوليه در کارخانه‌هاي توليد مواد غذايي و خوراک دام، عوامل درگير با حمل و نقل و انبارش، فروشگاه‌های خرده فروشی و تامين کنندگان خدمات مرتبط با غذا نظيرخدمات بسته‌بندی و ... می‌توانند از اين استاندارد بهره جويند.
اين استاندارد يکي از تخصصي ترين استانداردهاي مديريت کيفيت در صنايع غذائي در جهان مي باشد که در اول سپتامبر 2005 توسط کليه ISO/TC34 تدوين و ابلاغ شد.
اين استاندارد قابليت پياده سازي در سراسر زنجيره تأمين مواد غذائي از توليد در مزرعه و يا مراکز نگهداري دام و طيور تا ماشين آلات صنايع غذائی، کارخانجات توليد مواد غذائی ، صنايع بسته بندی، غذاي دام و طيور شرکتهاي پخش مواد غذائي، سوپر مارکتها و... را دارد. از مزايای آن می توان به موارد ذيل اشاره نمود:
کدکس
کدکس عبارت است از جمع آوري وتطبيق بين المللي استاندارد هاي مواد غذايي و ارايه آن به شکل واحد.
تعريف کدکس
کدکس در لغت بمعناي آيين نامه،مقررات،نشانه و آليمانتاريوس به معناي مواد غذايي مي باشد.
کدکس عبارت است از جمع آوري وتطبيق بين المللي استاندارد هاي مواد غذايي و ارايه آن به شکل واحد.
تاريخچه تشکيل کميسون کدکس غذایی
در يازدهمين کنفرانس FAOدر ۱۹۶۱ و شانزدهمين اجلاس جهاني WHO در ۱۹۶۳تشکيلات جديدي تحت عنوان کميسيمو آيين نامه مواد غذايي“Codex Alimentarius Commission”
به منظور اجراي استانداردهای مشترک FAO/WHOدر زمينه مواد غذايي به وجود آمد در حال حاضر ۱۷۲ کشور عضو کدکس مي باشند.
اهداف کميسيون کدکس غذايي
حفظ منافع و بهداشت مصرف کنندگان
- تسهيل روابط تجاري و هماهنگ شدن اقدامات انجام شده در زمينه مواد غذايي
- هماهنگ نمودن کليه فعاليتهاي استاندارد مواد غذايي در بخشهاي دولتي و غير دولتي
- تعيين اولويت و ارائه راهنماييهاي لارم در زمينه پيش نويسهاي استاندارد با کمحک سازمانهاي ذينفع
- نهايي نمودن استانداردها و انتشار آنها به صورت مقررات و يا codexدر قالب استانداردهاي منطقه اي يا بين المللي و تکميل و اصلاح استانداردها پس از بررسي هاي مناسب و لازم
روش تدوين استانداردهاي کدکس
۱ـ روش معمولي:داراي ۸ مرحله (step)است که کشور هاي عضو در مراحل ۳،۶ و ۸ نظرات خود را اعلام مي نمايند.
۲ـ روش سريع: داراي ۵ مرحله است که کشورهاي عضو نظرات خود را در مراحل ۳ و ۵ اعلام مي نمايند.
چهارچوب استانداردهاي کدکس مواد غذایی
۱ـ نام استاندارد ۲ـ دامنه کاربرد ۳ـ تعريف ۴ـ ترکيبات اصلي تشکيل دهنده و عوامل کيفيتي ۵ـ افزودني ها ۶ـ آلاينده ها ۷ـ ويژگيهاي بهداشتي ۸ـ وزن و اندازه ۹ـ برچسب گذاري ۱۰ـ روش آزمون و نمونه گيري
ساختار تشکيلات کدکس بين المللی
کميسيون کدکس مواد غذاييC.A.Cشامل(دبير خانه و کميته اجرايي)و کميته اجرايي شامل(کميته هاي منطقه اي،کميته هاي اجرايي بين دولتي،کميته محصولات مواد غذايي،کميته موضوعات عمومی)
کميته موضوعات عمومی(۹ کميته فنی)
۱ـ باقيمانده آفت کشها
۲ـ سيستم بازرسي و صدور گواهينامه براي مواد غذايي وارداتي و صادراتي
۳ـ باقيمانده داروهاي دامي
۴ـ تغذيه و رژيمهاي ويژه غذايي
۵ـ برچسب گذاري مواد غذايي
۶ـ روشهاي آزمون و نمونه برداري
۷ـ اصول کلی
۸ـ افزودنيها و آلاينده هاي مواد غذايي
۹ـ بهداشت مواد غذايي
کميته محصولات مواد غذایی
11 کمیته فنی:
۱ـ ميوه ها و سبزيهاي فراوري شده
۲ـ ميوه ها و سبزيجات تازه
۳ـ چربيها و روغنها
۴ـ فراورده هاي کاکائو و شکلات
۵ـ شکر
۶ـ شير و فراورده هاي آن
۷ـ آبهاي معدني طبيعي
۸ـ ماهي و فراورده هاي شيلاتي
۹ـ بهداشت گوشت
۱۰ـ غلات ،حبوبات وبقولات
۱۱ـ پروتينهای گياهی
کميته هاي اجرايي بين دولتی (۳ کميته فني)
۱ـ غذاهاي حاصل از بيوتکنولوژي(ژاپن)
۲ـ خوراک دام(دانمارک)
۳ـ آبميوه ها و سبزيها(برزيل)
کميته هاي منطقه اي (۶ کميته فني)
۱ـ آسيا(کره)۲ـ آفريقا(مراکش) ۳ـ اروپا(جمهوري اسلواکي) ۴ـ خاور نزديک(اردن) ۵ـ آمريکاي لاتين(آرژانتين) ۶ـ آمريکاي شمالي و اقيانوسيه(ساموآ)
تعدادي استانداردها و آئين کارهاي تدوين شده توسط کميسيون کدکس
- استانداردهاي محصولات غذايي
- استانداردهاي عمومي و راهنماهاي بر چسب گذاري
- راهنماها و آيين کارهاي محصولات غذايي
- حدمجاز آفت کشها
- آيين کارها و راهنماي کلي بهداشت مواد غذايي
- تعيين حد افزودنيهاي مواد غذايي
- تعيين حد افزودنيهاي مواد غذايي
- راه هاي ارزيابي خطر
- راهنماهاو توصيه هاي نحوه اجراي بازرسي وصدور گواهينامه
- استانداردها و راهنماهاو آيين کارهاي آلاينده ها
قوانين و مقررات کدکس
:: قوانين کدکس هر ساله در کتاب روش اجرائي (procedure manual) تدوين و منتشر ميگردد.
:: قانون کدکس داراي ۱۰ اصل (article) مي باشد که درآن نحوه فعاليتها ، چگونگي پذيرش اعضا،عملکرد آنها و تدوين استانداردها ، تشريح گرديده است.
تاريخچه کدکس غذايي در ايران
:: نخستين طرح شوراي کدکس در سال ۱۳۶۳ از سوي مديريت غذايي و کشاورزي تهيه و منتشر گرديد.
:: در سال ۱۳۶۶ اولين اساسنامه آن تدوين شد
:: در سال ۱۳۶۸ از سوي مديريت وقت موسسه مکاتباتي با وزارت امور خارجه و وزارت کشاورزي جهت استقرار دبيرخانه و مکاني براي تشکيل جلسات و ساير موارد انجام شد
:: در طول سالهاي فوق ۲۷ نشست در ۱۶ گروه مختلف برگزار گرديد که از سوي مدير اجرايي کدکس بعنوان اولين کميته ملي کدکس در آسيا مورد تشويق قرار گرفت.
:: سرانجام با توجه به بحث WHOو مسايل ايجاد شده ار سوي اتحاديه اروپا براي کشور ،مجدداَ در سال ۱۳۷۷ اساسنامه جديدي تدوين شد.
:: در يکصدو يکمين اجلاس شوراي عالي استاندارد ،اساسنامه اي تحت عنوان ”دستور العمل شوراي هماهنگي کدکس غذايي ايران“ به تصويب رسيد.
ساختار کدکس صنايع غذايي ايران
شوراي هماهنگي کدکس صنايع غذايي ايران شامل کميسيون ملي غذاي ايران N.C.C شامل دبيرخانه کميسيون ملي کدکس ، کميته هاي فني ، امور مالي
اعضا شورا
:: وزير محترم جهاد کشاورزي
:: وزير محترم بهداشت ، درمان و آموزش پزشکي
:: وزير محترم بازرگاني
:: وزير محترم صنايع و معادن
:: وزير محترم علوم ، تحقيقات و فناوري ▪رئيس موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران
سازمانهای مسئول تشکيل کميته های فنی
:: وزارت جهاد کشاورزی، ۱۰کميته
:: وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی ۲ کميته
:: وزارت بازرگاني ۱ کميته
:: انستيتو علوم تغذيه و صنايع مواد غذایی ۱کميته
:: موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران ۸کميته
:: وزارت صنايع و معادن ۱کميته
کميته های فنی وزارت جهاد کشاورزي
:: باقيمانده داروهاي دامي
:: غلات، حبوبات و بقولات
:: شير و فراورده هاي آن
:: ماهي و فراورده هاي شيلاتي
:: باقيمانده آفت کش ها
:: بهداشت گوشت و فراورده های گوشتی
:: ميوه ها و سبزيهاي تازه و خشک
:: مواد غذايي حاصل از فراوري زيستي ▪خوراک دام و طيور
کميته هاي فني موسسه استاندارد
:: آبميوه و ساير نوشيدنيها
:: روغنها و چربيها
:: آلاينده هاي مواد غذايي
:: برچسب گذاري مواد غذايي
:: بازرسي و صدور گواهينامه
:: نمونه برداري و روش آزمون
:: اصول کلي
:: کميته اجرايي
ساير کميته های فنی
:: شکر،شکلات و فراورده هاي کاکائو وزارت بازرگانی
:: افزودنيي هاي مواد غذايي وزارت بهداشت
:: بهداشت مواد غذايي وزارت بهداشت
:: تغذيه و رژيم هاي ويژه غذايي انستيتو علوم تغذيه
:: ميوه ها و سبزیهای فرآيند شده وزارت صنايع
چگونگی ارتباط کميسيون کدکس غذایی در کشورها
:: از طريق contact point
:: موسسهٔ استاندارد عامل ارتباطي کميسيون کدکس غذايي در ايران است.
:: دبيرخانه شوراي هماهنگي کدکس در موسسه و در مديريت غذايي و کشاورزي مستقر مي باشد.
:: رييس موسسه، نائب رييس شورا و رييس کميسيون ملي کدکس غذايي ايران ميباشد.
1- جهاني بودن 2- تخصصي بودن 3- روشن بودن الزامات و داشتن راهنماهاي لازم مانندISO 22004:2005 وISO 22005:2005
5- همه جانبه نگري
6- شامل بودن کليه الزامات HACCP ، قابليت اثبات تعهد مديريت به ايمني محصول در موقع ايجاد مشکل قانوني اشاره نمود.
اگر تمایل دارید در مورد استاندارد ایزو 22000 اطلاعات بیشتری کسب کنید به این مطلب مراجعه کنید.
منبع : myindustry.ir
