در آثاری كه از قرون گذشته به جای مانده و به دست ما رسيده است معلوم مى شود طرفداران كتب بقراط كه چند صد سال پيش از ظهور مسيح زندگانى مى كردند از انگور برای معالجه امراضاستفاده می نمودند. انگور ميوه‌اي است حاوي ويتامين‌هاي آ، ب و ث كه مقاديري منيزيم، كلسيم، آهن، فسفر، پتاسيم و آلبومين نيز دارد.هر فنجان انگور حاوي ٦٤/٦١ كالري، ٦٦/٠ ميلي گرم منگنز، ٦٨/٣ ميلي گرم ويتامين ث، ٠٨/٠ ميلي گرم ويتامينB (تيامين)، ٧٢/١٧٥ ميلي گرم پتاسيم و ١٠/٠ ميلي گرم ويتامينB۶ (پيرودوكسين) است. امروزه در درمان به روشهاي طبيعي از رژيم‌هاي مختلف انگور استفاده مي‌شود. اين ميوه همچنين براي درمان يبوست، عوارض رماتيسم، كم خوني و حتي پيشگيري از ابتلا به سرطان سودمند است.
مطالعات اخير نشان ميدهد كه اين ميوه در پيشگيري از سرطان‌هايي چون سرطان پروستات، سرطان ريه، سرطان كبد و سرطان سينه مؤثر است. اين ميوه همچنين صاف كننده و خونساز است. انگور قند خون را تنظيم مي‌كند و به گفته كارشناسان تغذيه انگور قرمز براي تصفيه خون و خونسازي از انگور سبز مؤثرتر است. لذا براي افرادي كه قند خون آنها پايين است، مصرف اين ميوه مفيد است. علت ضد سرطان بودن اين ميوه خاصيت ضد عفوني كنندگي آن است. براي افرادي كه در دوره نقاهت يك بيماري هستند و يا ضعف عمومي بدن دارند و در نتيجه قدرت دفاعي بدن آنها كاهش يافته، مصرف انگور، آب هويج، سيب و هلو توصيه مي‌شود.همچنين لازم به ذكر است كه همانطور كه در بالا گفته شد انگور حاوي مقادير زيادي پتاسيم است كه مي‌تواند ضعف بدن را جبران كرده و به كنترل فشار خون كمك كند.
اين ميوه براي سلامت قلب، ريه و كليه‌ها مفيد است و به علت داشتن املاح و مواد معدني ملين و مدر است. مصرف اين ميوه براي افراد مبتلا به نقرس (اوره بالا در خون) توصيه مي‌شود.همچنين يبوست كه بي اشتهايي، نفخ، سردرد و تشنگي مفرط و بوي بد دهان را در پي دارد، با خوردن آب انگور تازه قابل معالجه است.كشمش نيز خاصيت تقويت كنندگي دارد و دم كرده آن براي نرم كردن سينه و تسكين درد گلو مفيد است. براي افرادي كه چربي خون بالا دارند نيز مصرف غوره توصيه مي‌شود. غوره همچنين خاصيت ضد عفوني كننده دارد و مصرف آن به همراه سالاد براي لاغر شدن مفيد است.در عين حال مصرف غوره به تنهايي براي معده مضر است.
انگور از نظر ارزش غذايي و خواص بهداشتي ، داراي سودمنديهاي بسياري است. از مهمترين مواد قندي موجود در حبه‌هاي انگور تازه ، ساکارز ، گلوکز و دکستروز مي‌باشد. از اسيدهاي آلي اسيد فرميک ، اسيد ماليک ، اسيد سيتريک و اسيد تارتاريک را مي‌توان نام برد. نمک‌هاي کاني مانند آهک ، منيزيم ، آهن ، منگنز ، سيليس وجود دارد. مقدار انرژي موجود در هر 100 گرم انگور تازه 67 کيلوکالري است.
ترکيبات انگور
مواد
گوشت انگور
پوست انگور
هسته انگور
آب
92/72
32/64
42/30
قند تخمير شدنى
51/23
-----
-----
كرم دوتارت
52/0
92/0
-----
اسيد تارتريك آزاد
29/0
-----
-----
اسيد ماليك
29/0
-----
-----
مواد آزت دار
38/0
-----
-----
مواد مختلف
8/1
-----
-----
مواد معدنى
15/0
09/2
81/1
مواد چرى حل نشدنى
43/0
32/43
19/53
آسيدهاى آزاد
-----
36/0
-----
آسيدهاى فرار
-----
-----
76/0
تانن
-----
16/1
50/3
روغن مايع
-----
-----
69/7
مواد سقزى
-----
60/2
از مهمترين کشور هاي توليد کننده انگور، مي توان به اسپانيا، فرانسه و روسيه اشاره کرد. در سال 1987 ميلادي مقدار کل توليد انگور (به استثناء کشمش) در دنيا در حدود 66 ميليون و990 هزار تن بوده که حدود 38% آن فقط در اروپا توليد شده است. متأسفانه افزون بر 80% از ميزان کل انگور در دنيا ، در صنايع شراب سازي مورد استفاده قرار مي گيرد. در کشور هاي مسلمان جهان، انگور براي مصارف تازه خوري ، کشمش، شيره و آب انگور مورد استفاده قرار مي گيرد.
مهمترين مراکز کشت انگور در ايران، استان مرکزي، فارس، خراسان و آذربايجان غربي مي باشند.
سطح زيركشت، ميزان توليد انگور كشور سال زراعي 1382-1381
ميزان توليد
(تن)
سطح كشت باغات
(با احتساب درختان پراكنده) (هكتار)
نام‌استان
بارور
غيربارور
آبي
ديم
آبي
جمع
ديم
آبي
جمع
ديم
آبي
15073.94
23
329637
21876
8
21868
1507
6
1501
آذربايجان‌شرقي
11972.11
26856
177295
20806
5997
14809
1230
458
772
آذربايجان‌غربي
2907.36
116
5913
2099
65
2034
53
15
38
اردبيل
7160.51
9
58201
8134
6
8128
224
15
209
اصفهان
7674.42
84
2640
361
17
344
286
3
283
ايلام
3666.67
5
31
17
9
8
2
0
2
بوشهر
13422.81
0
132195
9849
0
9849
443
0
443
تهران
14523.04
48
58310
4034
19
4015
37
9
28
چهارمحال‌بختياري
11683.15
44675
397957
45578
11515
34063
3039
1806
1233
خراسان
7489.50
0
1783
238
0
238
64
0
64
خوزستان
9512.54
544
136210
14590
271
14319
729
4
725
زنجان
17782.39
0
54930
3089
0
3089
642
0
642
سمنان
3602.85
0
4176
1159
0
1159
84
0
84
سيستان‌وبلوچستان
11328.58
195762
176352
57754
42187
15567
6738
5625
1113
فارس
11006.40
1046
361395
33498
663
32835
2140
2
2138
قزوين
14000.00
0
16982
1213
0
1213
189
0
189
قم
10330.82
18567
55539
9493
4117
5376
2828
2622
206
كردستان
9436.54
144
32717
3555
88
3467
195
0
195
كرمان
9398.54
8317
49777
7005
1709
5296
2110
1059
1051
كرمانشاه
30179.77
5353
24763
2456
1636
821
593
286
307
كهگيلويه‌وبويراحمد
12588.24
625
214
67
50
17
1
0
1
گلستان
8000.00
295
632
152
73
79
3
2
2
گيلان
9135.30
92
31525
3495
44
3451
717
3
714
لرستان
7675.00
59
430
72
16
56
6
0
6
مازندران
14515.52
505
113693
7943
110
7833
602
5
597
مركزي
6950.00
600
695
250
150
100
115
10
105
هرمزگان
17222.06
944
313924
18534
306
18228
1593
22
1571
همدان
16653.91
0
26976
1620
0
1620
225
0
225
يزد
3903.51
0
1335
342
0
342
61
0
61
منطقه‌جيرفت‌وكهنوج
12207.20
304667
2566223
279276
69054
210222
26452
11951
14501
كل‌كشور
تفاله انگور
تفاله انگور يك پسماند ليگنوسلولزي و باقيماندة فرآيند آب گيري از ميوه انگور است. در تفاله انگور شصت و دو درصد پتاسيم ، منگنز، كلسيم ، منيزيم ، سديم ، اكسيد آهن و منيزى ، كلر، سيليس 182/2 درصد، آسيد فوسفريك ، يد، آرسنيك 17 درصد وجود دارد. تفاله انگور حدود بيست درصد وزن مرطوب ميوه اوليه را تشكيل ميدهد. به طور معمول اين پسماند در زمين مدفون مي‌شود. اما اين روش علاوه بر هزينه بر بودن باعث مشكلات زيست محيطي نيز مي شود. از طرفي به دليل ميزان پروتئين و هضم پذيري پايين، كاربرد مستقيم تفاله به عنوان خوراك دام چندان مناسب نيست. بنابراين در سالهاي اخير توجه محققين به بازيافت محصولات مفيد از تفاله انگور و بهبود كيفيت آن براي خوراك دام جلب شده است. ميزان توليد انگور در كشور در سال 1376، 2150 هزار تن بوده است و مقدار قابل توجهي از آن جهت توليد آب انگور در كارخانجات صنايع تبديلي مورد استفاده قرار گرفته است. تركيب شيميايي تفاله انگور به طور قابل توجهي
نسبت به نوع انگور و نوع فرآيند آبگيري (پرس داغ يا سرد) متغير است. اما به طور كلي تفالة انگور حاوي مقادير نسبتا زيادي قند (عمدتاً، گلوكز، فروكتوز و ساكارز)، تارتارات، آنتوسيانين و فيبر خام است كه مي توان آنها را بازيابي و مورد استفاده قرار داد. از تفاله انگور مي توان با تخمير حالت جامد يا غوطه ور اتانول توليد كرد. تفاله انگور از نظر ميزان تاتارات خيلي غني است. پس از تخمير الكلي تفاله، تارتارات موجود در پسماند را مي توان با آب داغ استخراج كرد. تفالة انگور منبع خوبي از آنتوسيانين ها است.آنتوسيانين ها رنگدانه هاي طبيعي موجود در ميوه ها و سبزيجات هستند. اين رنگدانه ها در محدودةpH بين 3-1 رنگ قرمز از خود نشان داده و مي توانند در بعضي مواد غذايي با اسيديتة بالا مورد استفاده قرار گيرند. فيبر خام موجود در تفالة انگور را به دو صورت مي توان مورد استفاده قرار داد. صورت اول هضم بي هوازي آن براي توليد متان است و صورت غني سازي آن از نظر ميزان پروتئين و استفاده از آن به عنوان خوراك دام است. از طرف ديگر هسته انگور منبع با ارزشي براي تهيه روغن جهت مصارف خوراكي و صنعتي است. حدود 26-23 درصد از تفاله انگور را هسته هاي آن تشكيل مي دهد. تركيب اسيدهاي چرب استخراج شده از آن شامل اسيد ميريستيك، پالمتيك، استئاريك، اولئيك و لينولئيك است بالاترين مقدار آن اسيد لينولئيك است. ميزان كل اسيدهاي چرب اشباع شده و غير اشباعي هسته انگور به ترتيب 13-12 و 87-86 درصد مي باشد. هسته انگور هاي قرمز حاوي روغن بيشتري نسبت به انگورهاي سفيد مي باشند. بر طبق گزارشات داده شده هسته هاي انگور مربوط به نواحي آب و هوائي گرم حدودا حاوي 30 درصد روغن و انواع مربوط به آب و هواي سرد حاوي 10 درصد روغن بوده اند.
بطور كلي محصولات بازيابي مفيد از تفاله انگور در شكل زير بصورت خلاصه نشان داده شده است.
مواد حاصل از تفاله انگور
فرايند روغن کشي و تصفيه روغن
دانه هاي روغني از هنگام برداشت تا بدست آمدن محصول نهايي (روغن) مراحل مختلفي را پشت سر مي گذارند. مراحل اوليه شامل جداسازي دانه از اضافات، پاک کردن دانه و آماده سازي دانه براي روغن کشي است که پس از اين مراحل، روغن کشي از دانه انجام مي شود. پس از طي اين مراحل بر روي روغن خام بدست آمده مراحل مختلف تصفيه انجام مي شود.
در بخش تصفيه مواد مختلفي از روغن حذف مي گردد و در اين مرحله بعضي از مواد مفيد نيز به مقدار کم خارج مي گردند اين مراحل شامل خنثي سازي، بوزدائي، رنگ زدائي، هيدروژناسيون و فرايندهاي تکميلي است.
1- جداسازي هسته انگور از ضايعات کارخانه آب انگور گيري
هسته انگور از ضايعات کارخانجات آب انگور بدست مي آيد و به لحاظ چسبندگي که بين تفاله و دانه وجود دارد، جداسازي مشکل است و روشهاي مختلفي پيشنهاد مي شود:
1. روش مورد استفاده در مقياس آزمايشگاهي: از بستر سيال براي جداسازي استفاده مي شود. با اسيد کلريدريک رقيق تفاله شويي انجام مي شود تا چسبندگي شديد هسته و تفاله کاهش يابد. مخلوط شسته مي شود و سپس در بستر سيال قرار مي گيرد تا هسته ها جدا شوند. در صورتي که غلظت اسيد زياد باشد به علت تخريب و تجزيه مواد آلي مخلوط تفاله وهسته به شکل خميري در مي آيد.
2. استفاده از تفاله مرطوب: تفاله مرطوب از يک خلال کن معمولي عبور مي کند سپس از دستگاه رنده سيب عبور داده مي شود تا تفاله به اجزاء ريزتر تقسيم شده و هسته بيشتري آزاد مي شود. بعد از طي اين مراحل تفاله وارد سيني لرزان مجهز به دمنده مي شود.
3. براساس تفاله خشک: تفاله توسط خشک کن خشک مي شود سپس وارد خرد کن غلطکي مي شود و به قطعات ريزي تبديل مي شود .مخلوط تفاله وهسته به سمت سيني لرزان ارسال شده و باعث جداسازي جزئي مي شود و جداسازي نهايي به کمک دمنده انجام مي گيرد.
انتخاب خشک کن:
براي خشک کردن تفاله ها از روش مداوم استفاده مي شود زيرا:
:: دستگاه کوچکتر است.
:: رطوبت محصول از يکنواختي بيشتري برخوردار است.
:: هزينه خشک کردن بر واحد محصول کم است.
از بين خشک کن هاي مداوم، خشک کن دوار غير مستقيم را انتخاب مي کنيم که جريان همسو يا ناهمسو باشد.
با توجه به اينکه تفاله به مصرف خوراک دام يا طيور مي رسد و حفظ خصوصيات فيزيکي و شيميايي آن ضروري است لذا جريان همسو براي عمليات خشک کردن انتخاب مي شود.
2- آماده سازي دانه هاي روغني
شامل قسمتهاي توزين، تميز کردن، خرد کردن و واجد شرايط کردن دانه ها براي روغن کشي(پختن) و پرک کردن(فيلک کردن) است. اعمال خشک کردن و پوست گيري نيز مي تواند برحسب فرآيند و دانه اي که روغن کشي مي شود به اين مراحل اضافه مي شود.
تميز کردن: چون هسته انگور از ضايعات کارخانجات آب انگور گيري بدست مي آيد نيازي به اين مرحله ( جداکردن خار وخاشاک و...) نيست.
خردکردن هسته: پس از جداسازي هسته مرحله خردکردن انجام مي شود. بهترين راندمان و کيفيت روغن کشي زماني بدست مي آيد که از دانه بندي با مش 20 انجام شود. آزمايشات روغن کشي با استفاده از دستگاه سوکسله و حلال AW-406 براساس AoAc10.167 صورت گيرد.
عمل پختن: براي سهولت در آزاد شدن چربي در فرايند پرس مکانيکي عمل حرارت دادن بکار برده مي شود. رطوبت نقش مهمي در واکنش پختن دارد و بدون رطوبت کافي عمل پختن بخوبي انجام نمي شود. آب يا بخار يا هردو معمولا براي افزودن رطوبت مصرف مي شود.
دستگاههاي معمول براي پختن دانه هاي روغني ، ديگهاي پخت استوانه اي عمودي يا افقي است. فرايند پختن شامل دو مرحله پختن مرطوب و سپس خشک کردن (تا حد رطوبت 3 درصد) است. در دستگاههاي عمودي(دودکش مانند) دانه ها در يک مخزن پخته و خشک مي شوند. دستگاههاي افقي براي پختن بوده و خشک کردن فقط در تانک افقي جداگانه انجام مي شود.
مزيت دستگاههاي افقي پخت بر دستگاه عمودي اين است که در ديگهاي افقي ماده خام به سرعت به درجه حرارت مورد نظر مي رسد در حالي که در ديگهاي دودکشي زمان بيشتري لازم است. آنزيم ها مدتي فعاليت داشته و اين امر سبب افت کيفيت روغن و کاهش ارزش غذايي کنجاله مي شود يا موادي آزاد کند که کاتاليست هيدروژناسيون را غير فعال کند. اگر آنزيم ها در ماده وجود داشته ويا به دلايلي دستيابي به زمان کافي براي نگهداري در دستگاه پخت ميسر نباشد، استفاده از دو ديگ افقي که بطور رديفي قبل از خشک کن قرار گرفته اند، مي تواند مفيد باشد. در ديگهاي افقي امکان اينکه قدري از ماده خام بتواند به سرعت به سمت انتهاي تخليه دستگاه حرکت کرده و قبل از پختن کامل از دستگاه خارج شود، وجود دارد.
3- استخراج روغن
استخراج روغن به سه طريق زير در صنايع متداول است:
فشردن يا پرس کردن: به دو روش سرد يا گرم يا ترکيبي از اين دو استفاده مي شود. در روش پرس به دليل دماي بالاي عمليات، روغن تا حدي مي سوزد و همين امر باعث ضربه زدن به کيفيت روغن گرديده و رنگ روغن کدر مي شود. به همين دليل روش حلال به روش پرس ترجيح داده مي شود. در استخراج روغن از هسته انگور روش پرس کاربرد دارد. چربي مايع يا روغن خارج شده از پرس داراي 15-2% ماده جامد غير چرب است که معمولا در دو مرحله از روغن خارج مي شود، ابتدا در تانک ته نشيني مواد جامد ته نشين شده و جدا مي شوندو سپس روغن از يک فيلتر پرس قاب-صفحه عبور کرده و صاف مي شود.
استخراج با حلال: به دليل پايين بودن درجه حرارت هنگام استخراج با حلال روغن حاصله بهتر از روغن استخراج شده توسط اسکروپرس است که عمل استخراج در درجه حرارت بالاتري انجام مي شود. حلال مقداري از ناخالصيها را که در هنگام پرس کردن با روغن خارج نمي شود، در خود حل مي کند. بنابراين روغن استخراج شده با حلال داراي مقدار بيشتري ناخالصي در مقايسه با روغن استخراج شده با اسکروپرس است.
استخراج بوسيله پيش پرس و سپس توسط حلال: در يک کارخانه استخراج روغن ، هدف کاهش روغن باقيمانده در ماده جامد تا حداقل ممکن است. اين مقدار کمتر از يک درصد و مقدار مطلوب نيم درصد است. در واقع آخرين قسمت روغن قابل استخراج از مواد جامد اصولاً روغن نبوده بلکه فسفاتيدها و ترکيبات غير گليسريدي است.
مکانيزم استخراج با حلال
ابتدا حلال گرم شده و روي دانه هاي خرد شده حرکت کرده و روغن را از اين دانه ها جدا مي کند. سپس بوسيله عمليات تقطير مکرر از يکديگر جدا مي گردند. سپس روغن با بخار آب تماس گرفته تا مقدار حلال باقيمانده در آن نيز خارج گردد. با اين روش از هسته انگور 11 تا12 درصد مي توان روغن کشي کرد.
روغن استخراج شده به روش حلال داراي اسيديته پايين و رنگ روشن تري نسبت به روغن استخراجي به روش فشاري است.
عمليات روغن کشي به روش حلال به دو صورت پيوسته و ناپيوسته صورت مي گيرد.
در روش پيوسته ، سبدي است که حلال در حاليکه سبدهاي حاوي دانه هاي روغني در حال چرخش متوالي هستند از بالا بر روي آن ريخته شده و روغن استخراج مي شود و بعد از اين که حلال بازيابي شد دوباره وارد استخراج کننده مي شود.
در روش ناپيوسته: چند تانک که بصورت افقي يا عمودي قرارگرفته اند. در نوع عمودي اختلاط روغن با حلال توسط بهم زدن و در نوع افقي در اثر حرکت دوراني روغن با حلال مخلوط مي شود و سپس روغن و حلال که ميسلا ناميده مي شود از صافي عبور داده شده و بعد از عبور از سانتريفوژ براي جدا کردن ذرات جامد، ميسلا وارد دستگاه تقطير شده تا حلال از روغن جدا گردد.
حلال مناسب حلالي لست که فقط حلال روغن و چربي باشد و سبب انحلال مواد ديگر و تغييرات نامطلوب در کيفيت روغن نشود. در مورد روغن هسته انگور در صورت استخراج با الکل اتيليک عدد اسيدي از 5/3 به 5/4 مي رسد. تتراکلريد کربن براي روغن هسته انگور بعنوان حلال استفاده مي شود. يکي از مسائل مهم در استخراج با حلال، بازيابي حلال از مخلوط روغن و حلال مي باشد که بايست حلال به ساده ترين و اقتصادي ترين روش بازيابي شود. در استخراج روغن هسته انگور با پرکلرواتيلن از روغن از تقطير با بخار آب که درواقع يک تقطير آزوتروپي است استفاده مي شود. ولي بازيابي حلال از آب بخاطر مساله ايجاد آزوتروپ بسيار پر هزينه است.
استخراج بيشتر روغن در خلا صورت مي گيرد لذا دستگاه استخراج کوماگاوا به دستگاه سوکسله ترجيح داده مي شود.
در مقالات زيادي براي استخراج روغن هسته انگور به حلال ET2O اشاره شده است. اين حلال قادر به استخراج روغن است ولي براي خارج ساختن ET2O باقيمانده در روغن پس از تبخير حلال احتياج به سولفات سديم مي باشد تا بتوان روغن را از ET2O به طور کامل جدا کرد. دو حلال ديگر فورفورال و استن مي باشد که سبب پايين آوردن اسيديته روغن و رنگ بري از آن مي شود. بدليل سادگي استفاده در عمليات و سادگي بازيابي استفاده از اين حلال اقتصادي است.
اکثر کارخانجات روغن در ايران به دليل کمبود ومواد اوليه با ظرفيت تمام خود کار نمي کنند بنابراين هر کارخانه روغن مي تواند از هسته انگور در کنار ساير دانه هاي روغني، روغن استخراج نمايد. براي روغن کشي از هسته انگور بايد تجهيزاتي به کارخانجات روغن موجود در ايران که بيشتر از دانه هاي روغني سويا و پنبه دانه روغن مي گيرند اضافه شوند. اين تجهيزات شامل دستگاههايي براي جداسازي هسته انگور مي باشد. سالن جداسازي، سيلوي ذخيره تفاله، خشک کن از نوع دوار، خرد کن از نوع غلتکي، سيني لرزان، دمنده، سيلکون و سيلوي ذخيره دانه.
شماتيک واحد استخراج روغن از هسته انگور
استخراج بوسيله پيش پرس توسط حلال :
بسياري از دانه هاي روغني که روغن زياد دارد هنگام استخراج مستقيم با حلال بطور نا مطلوبي خرد مي شوند و بايد قسمتي از روغن موجود در اين دانه ها توسط پرس کردن مقدماتي در اسکروپرس ها خارج و سپس باقيمانده روغن را توسط استخراج با حلال خارج کرد. در اين روش هسته را کاملا خرد مي کنند و به شکل پودر در مي آورند و سپس عمل استخراج با حلال را انجام مي دهند. پس از جداسازي هسته از تفاله و پس از خشک کردن آن را به شکل ريز درآورده و با 10 – 12% آب مخلوط مي گردد و همزمان گرم مي شود و سپس فشاردهي انجام مي شود.
4- تصفيه روغن
چربي ها و روغنهاي خام حاوي ترکيبات و مواد طبيعي هستند که بر روي مشخصات ظاهري، طعم، بو، و بخصوص پايداري و ماندگاري روغن تأثير منفي دارند. لذا ضروري است روغنها قبل از مصرف تحت فرايند پالايش و تصفيه قرار گيرند تا کليه ناخالصيها و ترکيبات مضر از آنها جدا شوند. در طي مراحل تصفيه روغن مواد ناخالصي از جمله اسيد هاي چرب آزاد، مواد رنگي، مواد پروتئيني، هيدراتهاي کربن و مواد صمغي حذف مي گردند. فرايند تصفيه روغن شامل مراحل صمغ گيري، خنثي سازي، بي رنگ کردن و بي بو کردن است.
مراحل فرايند تصفيه روغن
1)صمغ گيري
هدف از عمليات صمغ گيري جداسازي تقريباً کامل فسفاتيدها و ساير صمغ ها از روغن خام است. صمغ ها در حالت خشک (بدون آب) در روغن خام محلول هستند اما بر اثر هيدراته شدن و جذب آن به صورت رسوباتي نامحلول در روغن ته نشين مي شوند. فرايند صمغ گيري با اضافه کردن مواد شيميايي نظير اسيد فسفريک تسريع مي شود. اسيد فسفريک سرعت هيدراته شدن صمغ ها را افزايش مي دهد و زمان ته نشيني وجداشدن آنها را کوتاه تر مي کند. در طي عمليات صمغ گيري بايد به کمک ميکسرهاي مناسب زمان و فرصت کافي براي اختلاط آب، اسيد فسفريک و روغن فراهم مي شود و سپس فسفاتيدهاي هيدراته که سنگين تر از فاز روغني هستند را توسط جداکننده هايي که با مکانيسم نيروي گريز از مرکز کار مي کنند مي توان جداسازي نمود.
2) خنثي سازي
در طي دوران نگه داري دانه ها و ميوه هاي روغني از زمان برداشت تا زمان استحصال روغن بر اثر فعاليت آنزيمها همچنين برخي ميکرو ارگانيسمها ، چربي موجود در دانه يا ميوه هيدروليز شده و به اسيد چرب آزاد و گليسرول تبديل مي شود. اين اسيدهاي چرب آزاد در طي فرايند استخراج روغن به همراه روغن خام استحصال مي شوند. در طي فرايند تصفيه لازم است که اسيدهاي چرب آزاد از روغن خام جدا شوند که اين فرايند که به خنثي سازي معروف است به دو صورت شيميايي و فيزيکي قابل انجام است که نوع شيميايي آن بيشتر متداول است.
فرايند خنثي سازي شيميايي شامل سه بخش است:
1- اضافه کردن يک ترکيب قليايي همچون سود به روغن به منظور خنثي کردن اسيدهاي چرب آزاد
2- شستشوي روغن خنثي شده به منظور حذف بقاياي صابون موجود در آن
3- خشک کردن روغن خنثي شده به منظور حذف بقاياي رطوبت موجود در آن
مخلوط کردن روغن با محلول قليايي سود باعث تبديل شدن اسيدهاي چرب به نمک سديم اسيدهاي چرب که صابون نام دارد مي شود. محلول صابون در آب از روغن سنگين تر است و لذا بوسيله جداکنندههاي با مکانيسم گريز از مرکز از روغن جدا مي شود. غلظت و ميزان سود مصرفي در اين مرحله بر روي کاهش رنگ روغن نيز مؤثر است و کمکي به فرايند بعدي تصفيه، يعني بي رنگ کردن مي باشد. محصول جانبي اين قسمت صابون خام يا خلط صابون مي شود.
در بخش ديگر از عمليات به منظور حذف باقيمانده صابون موجود در روغن لازم است آن را با آب گرم شستشو دهيم. در اين بخش به کمک ميکسرهاي مناسب روغن با آب گرم مجاور مي شود و بقاياي صابون به فاز آبي منتقل مي شود و به کمک جداکننده هاي مخصوص صابون محلول در آب از روغن جدا مي شود.
در بخش نهايي باقيمانده رطوبت موجود در روغن که ناشي از عمليات صمغ گيري، خنثي سازي و شستشو است از روغن حذف مي شود. اين کار در سيستم هاي خشک کن تحت خلاء انجام مي پذيرد.
مراحل فرايند صمغ گيري و خنثي سازي:
1- گرم کردن روغن
2- تزريق اسيد فسفريک
3- اختلاط
4- تزريق قليا
5- اختلاط
6- جداسازي صابون تشکيل شده از روغن خنثي
7- تزريق آب گرم
8- اختلاط
9- سانتريفوژ شستشوي اوليه
10- تزريق آب گرم
11- اختلاط
12- سانتريفوژ شستشوي ثانويه
13- خشک کردن تحت خلاء
3) بي رنگ کردن
در اين مرحله ترکيبات عامل رنگي به همراه برخي از ناخالصيهاي ديگر از روغن جدا مي شوند. اين فرايند اساسا يک عمل جذب فيزيکي است که رنگدانه ها از طريق جذب در يک جاذب که معمولا خاک رنگ بري است از روغن جدا مي شوند. عمليات رنگ بري به دو صورت مداوم و غير مداوم است. معمولا اين عمليات در مخازن تحت خلاء مجهز به همزن انجام مي پذيرد. در پايان اين عمليات مخلوط روغن و خاک رنگ بر، به وسيله سيستم هاي فيلتر پرس صاف شده و خاک رنگبر از روغن جدا مي شود.
مراحل فرايند رنگ بري:
1-گرم کردن روغن خنثي شده تحت خلا
2- تهيه سوسپانسيون خاک رنگبر و روغن خنثي شده
3- پمپ کردن سوسپانسيون خاک رنگبر و روغن خنثي شده به داخل مخزن رنگي
4-عمليات رنگبري در درجه حرارت بالا و تحت خلا
5- خنک کردن
6- فيلتر پرس
4) بي بو کردن
روغن ها و چربيهاي خام داراي بو و طعم نامطلوبي است که بر اثر عوامل مختلفي از جمله فعاليت آنزيمهاي موجود در دانه و ميوه هاي روغني ايجاد شده اند. عمده اين ترکيبات عبارتند از اسيد هاي چرب آزاد، لاکتون ها و ترکيبات حاصل از اکسيداسيون. اين ترکيبات اکثراً فرار هستند و در طي اين عمليات به کمک تزريق حباب هاي بخار زنده به داخل روغن از آن جدا مي شود. عمليات بي بو کردن معمولا تحت خلاء شديد انجام مي شوند تا هم باعث جداسازي ترکيبات فرار شود و هم از اکسيداسيون و هيدروليز روغن در دما بالا جلوگيري شود. در واقع به کمک سه عامل خلاء، دماي بالا و تزريق مستقيم بخار، ترکيبات فرار عامل بو و طعم نامطلوب از روغن جدا شده و روغن بي بو مي شود.
مراحل فرايند بي بو کردن:
1- ورود روغن بي رنگ
2- گرم کردن تحت خلاء
3- تزريق بخار
5- افزودن افزودني هاي مجاز
حداقل تجهيزات مورد نياز خط توليد روغن هسته انگور
مخازن نگهداري روغن خام و نيمه تصفيه از جنس کربن استيل مي باشد.
مرحله صمغ گيري و خنثي سازي روغن خام:
1-مرحله اسيد زني به روغن خام
2- مخلوط کن
3- مرحله خنثي سازي
4- جداکننده جهت جداسازي روغن و خلط صابوني(soapstock)
5- ميکسر (آب گرم بدون سختي حدود 90 درجه سانتي گراد)(Knife mix)
6- مبدل حرارتي(جهت جبران افت حرارتي روغن)
7- جداکننده شستشوي اوليه
8- خشک کن تحت خلاء
مرحله رنگ بري:
1- مخزن روغن خنثي شده
2- تجهيزات سيستم تزريق جاذب رنگ بر(خاک تونسيل، کربن فعال)
3- پمپ
4- مخزن مخصوص رنگ بري روغن خنثي شده
5- فيلتر پرس
6- سيستم خلا
مرحله بي بو کردن :
مخزن روغن فراوري شده مراحل قبل
2- مبدل حرارتي
3- برج بي بو کردن روغن فراوري شده ( سيستم بالانس تانک، سيستم هواگيري، تزريق بخار)
4- مبدل حرارتي(سيستم خنک کننده روغن که مي تواند در داخل برج باشد)
5- پمپ
6- فيلتر
7- مخزن ذخيره روغن بو گيري شده
8- سيستم افزايش افزودنيهاي مجاز
مرحله پر کردن و بسته بندي:
1- دستگاه پر کن
2- دستگاه در بند
3- دستگاه بر چسب زني و چاپگر
4- دستگاه شيرينگ يا کارتن گذاري
جهت آشنایی بیشتر با طرح توجیهی تولید روغن هسته انگور میتوانید به این مقاله مراجعه نمایید.
شرکت بهبود صنعت آمادگی خود جهت تهیه طرح توجیهی تولید روغن هسته انگور را اعلام می دارد
هم اکنون سفارش طرح طرح توجیهی تولید روغن هسته انگور دهید
استفاده از کلیه مطالب این سایت برای عموم آزاد می باشد ، فقط در راستای حفظ زحمات تیم تولید محتوی ما خواهشمندیم در صورت برداشت از این محتوی لینک ما را درج نمایید. باسپاس
