اما در این راستا همیشه اجرایی کردن برنامه‌ها آن هم با حضور دستگاه‌های مختلف و متنوع، مشکلات و چالش‌هایی را به همراه دارد که معاون توسعه اشتغال و کارآفرینی وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی آن را بازگو می‌کند و معتقد است ایجاد اشتغال به مثابه دانه‌های یک تسبیح است و نیاز به نخی برای هماهنگ کردن آن دارد. گلایه از کم کاری برخی دستگاه‌ها تا نبود فرهنگ مهارت آموزی در سطح مدارس و فرار سرمایه گذار به دلیل سنگ اندازی‌های اداری از دیگر مسائل پیش روی اشتغال است.
گفت‌وگوی پیش رو با علی اکبر لبافی به شرح زیر است:
* یک میلیون فرصت شغلی در اختیار اتباع خارجی
فارس: یکی از معضلات کشور با توجه به کمبود اشتغال، حضور اتباع خارجی در کشور و اشغال بسیاری از فرصت‌های شغلی است است در حال حاضر چه میزان اتباع خارجی در ایران کار می‌کنند؟
لبافی: آمار دقیق وجود ندارد اما پیش‌بینی می‌شود بیش از یک میلیون فرصت شغلی در اختیار اتباع قرار دارد. وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی خیلی راغب به صدور کارت فعالیت برای این اتباع در سطح کشور نیست و بیشتر پروانه کار در مشاغلی صادر می‌شود که امکان حضور و تعامل نیروی کار ایرانی وجود ندارد، صادر می‌شود.
فارس: چه میزان پروانه کار برای اتباع خارجی صادر شده است؟
لبافی: غالب اتباع در سطح کشور بدون مجوز فعالیت می‌کنند و بازرسان کار مکلف هستند با نظارت و بازرسی با کارفرمایان متخلف برخورد کرده و به مراجع قضایی معرفی کنند.
فارس: در سال‌های اخیر برای پیشبرد اهداف اشتغال مصوب شد هر استان براساس مزیت‌های منطقه‌ای سند اشتغالی داشته باشد و نیز یک سند ملی تدوین شود این مصوبه به کجا رسید؟
لبافی: یکی از برنامه‌های وزارتخانه تدوین سند توسعه اشتغال استان‌ها و ملی بود که در این راستا سند استان‌ها در کارگروه‌های مربوطه تهیه و تدوین شده و ابلاغ شده است، باید در همه برنامه‌های اقتصادی به آنها برای اجرا توجه شود و همچنین سند توسعه ملی نیز تدوین آن به پایان رسیده و برای تصویب نهایی به دولت ارسال شده است.
* ارائه سند توسعه اشتغال ملی برای تصویب در دولت
فارس: این اسناد چه مزیتی دارند و چه کمکی به ایجاد اشتغال در کشور می‌کند؟
لبافی: این سند چشم‌انداز 7 سال دارد و ویژگی‌های آن این است که به عنوان نقشه راه برای توسعه کار و اشتغال و سرمایه‌گذاری در کشور است، همچنین یک مبنا برای دستگاه‌های اجرایی فعال در عرصه اشتغال محسوب می‌شود. در این سند ذکر شده که برای هر منطقه و برای مشاغل مختلف چه میزان سرمایه و مزیت‌های نسبی وجود دارد و چه بخش‌هایی باید ایجاد شود و اینکه شرایط بازار کار برای حضور نیروی کار چگونه به تعادل برسد.
فارس: چه مباحثی در سند توسعه اشتغال ملی لحاظ شده است؟
لبافی: رشته‌های موردنظر بازار کار و مهارت‌های افراد و برآورد سرمایه‌گذاری بخش خصوصی، بخش تعاون و بخش دولت و دیگر بخش‌ها از جمله رویکردهای این سند بوده و در مجموع می‌توان به عنوان یک راهبرد از این سند نام برد.
* ضرورت ادغام معاونت تعاون با اشتغال
فارس: یکی از بخش هایی که می‌توان از طریق آن اشتغال را توسعه داد بخش تعاون است وزارت تعاون کار و رفاه در این راستا چه رویکردی دارد؟
لبافی: پیشنهاد این بود که در وزارتخانه بتوان معاونت کارآفرینی و اشتغال را با تعاون ادغام کرد تا بتوان در بحث پذیرش جویندگان کار و نیز کسب فرصت‌های شغلی و مباحث تخصیص منابع به طرح‌های جدید تعاونی و طرح‌های توسعه‌ای نیمه‌تمام به صورت یکجا تصمیم‌گیری شود و این موضوع در دستور کار قرار دارد که باید اتفاق بیفتد.
فارس: این موضوع اجرایی هم شد؟
لبافی: در برخی استان‌ها به صورت آزمایشی این مبحث انجام شده و نتایج خوبی نیز داشته است و باید به خوبی از ظرفیت بخش تعاون در راستای ایجاد اشتغال به کمک سرمایه‌های خرد در چرخه تولید و مصرف ایجاد کرد.
* راهکاری از سوی نامزدهای انتخابات ندیدم
فارس: در شرایط کنونی انتخابات نامزدهای شعارهای مختلفی برای ایجاد اشتغال مطرح می‌کنند از نظر شما این افراد چه مباحثی را باید مد نظر قرار دهند؟
لبافی: یکی از مباحث مهم در شرایط کنونی که نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری باید به آن تأکید داشته باشند، چگونگی پرداختن و ارائه راهکار در خصوص مسائل مهمی چون بیکاری و اشتغال در کشور است، در حال حاضر اغلب کاندیداها به چالش‌های موجود اشاره می‌کنند اما در ارائه راهکار پاسخ مطلوبی به افکار عمومی داده نمی‌شود.
* آموزش و پرورش به بچه‌ها (بابا آب داد)یاد می‌دهد!
فارس: معضل کنونی و مانع عمده ایجاد اشتغال در کشور چیست؟
لبافی: یکی از معضلات ایجاد اشتغال در کشور نبود تجربه کسب و کار است که طی سال‌های گذشته ایجاد نشده است، این در حالی بوده که همه دستگاه‌های متعهد در بخش اشتغال موظف به اجرای این مصوبه هستند و اکنون دستگاه‌ها به این موضوع متعهد نیستند. در کشور ژاپن به دانش‌آموزان ابتدایی در مدارس این کشور، ویژگی‌ها و مزیت‌ها و تهدیدهای کشورشان به عنوان مباحث درسی گوشزد می‌شود و فرهنگ کار کردن را در ذهن کودکان از همان ابتدا نهادینه می‌کنند، اما در کشور ما در کتب درسی، مباحثی از جمله (بابا آب داد، بابا نان داد) مطرح می‌شود. مباحث آموزشی و مهارتی کارآفرینی از همان ابتدا در کشورهای پیشرفته به دانش‌آموزان ارائه می‌شود اما در کشور ایران اینگونه نیست و در حقیقت نظام آموزشی کشور با مشکلات جدی روبه‌رو است.
* مسئولان وزارت اقتصاد اعتقادی به پنجره واحد کسب وکار ندارند
فارس: چرا تاکنون پنجره واحد کسب و کار به عنوان تسهیل کننده این فضا در کشور عملیاتی نشده است؟
لبافی: وزارت اقتصاد و دارایی به عنوان مسئول اصلی این موضوع است که باید پای کار آید و تاکنون بیش از 10 بار این موضوع به مسئولان گفته شده، اما تاکنون بازخورد و پاسخی داده نشده است. زمانی که صاحب سرمایه به منظور راه‌اندازی کسب و کار و تولید به دستگاه اجرایی مراجعه می‌کند باید تمامی مباحث آن در یک ساختمان مطرح و جواب قانع‌کننده دریافت کند، اما این روزها هر دستگاه برای خود مجوز در این عرصه صادر می‌کند و یکی از مباحث عمده و چالشی موجود، همین موضوع است.
* هر دستگاه باید به وظیفه خود عمل کند
فارس: اکنون در میان 180 کشور دنیا رتبه و جایگاه و بهبود فضای کسب و کار 145 است چرا برای این موضوع فکری نمی‌شود؟
لبافی: بله، اکنون این جایگاه از میان کشورهای موجود 145 است و همین موضوع نشان می‌دهد که وضعیت ما در ایجاد و بهبود فضای کسب و کار چگونه است. اعتقاد دارم هر دستگاهی در جایگاه و وظیفه خود، اگر به این موضوع بپردازد، قطعاً بدون هیچ هزینه‌ای توفیقات مطلوبی حاصل خواهد شد. در استان خراسان رضوی سالی 50 هزار نفر به شوراهای حل اختلاف مراجعه می‌کنند و آرایی که صادر می‌شد، کارفرما و کارگر را نیز راضی نمی‌کرد و به طور متوسط در هر سال 500 هزار نفر از روابط کار خود احساس نارضایتی می‌کردند.
* سرمایه گذار مانند یک درخت پر از گنجشک است!
فارس: چرا به سرمایه گذاران بخش خصوصی میدان داده نمی‌شود؟
لبافی: سرمایه و سرمایه‌گذاری مانند یک درخت پر از گنجشک است و در صورتی که یک سنگ به سمت این درخت پرتاب شود، همه این پرندگان می‌پرند و باید با نگاه پیشگیری از اختلاف، مباحث روابط کار باید در خود تشکل‌ها و با تفاهم حل و فصل شود تا بتوان تولید را رونق داد، یکی از اقدامات خوب و مؤثر راه‌اندازی 1300 شورای سازش در واحدهای تولیدی بوده که موجب شده آمار شکایت‌ها به شوراهای حل اختلاف کاهش یابد و این موضوع موجب کاهش نرخ بیکاری می‌شود. صاحبان سرمایه نباید از تولید فرار کنند و در حقیقت مسئولان باید بستر را برای تولیدکننده به خوبی فراهم کنند.
* با تزریق تسهیلات نمی توان تولید را حمایت کرد
فارس: کارشناسان اقتصادی معتقدند که ایجاد اشتغال نیاز به زیرساخت‌های متعددی دارد اما به نظر می‌رسد ایجاد اشتغال در دولت یک موضوع تک بعدی شده است.
لبافی: اقتصاد کشور را نمی‌توان با کارهای کوتاه‌مدت، تکلیفی و مسکن اداره کرد و حتماً باید تمامی مؤلفه‌های آن به موازات یکدیگر به خوبی حرکت کنند تا بتوان با برآیند کارکرد آنها اشتغال ایجاد کرد و نهایت نرخ بیکاری را کاهش داد. در صورتی که سودی حاصل تولیدکننده در کشور نشود، قطعاً نمی‌توان با تزریق تسهیلات و حمایت‌های دیگر، تولید را توسعه داد و یا توقع رونق آن را داشت.
* برخی قوانین برای تولید و اشتغال هزینه ساز هستند
فارس: برخی معتقدند افزایش دستمزدها مانعی برای توسعه اشتغال و تولید است ازریابی شما از این موضوع چیست؟
لبافی: با ایجاد شرایط مطلوب برای مهارت‌آموزی احیای نظام استادشاگردی و تغییر نظام دستمزدی می‌توان امیدوار بود تا بهبود در فضا به تولید ایجاد شود و قطعاً باید به هر نحوی که شده قانون بهبود فضای کسب و کار در کشور اجرا شود و با موانع کسب و کار در کشور باید برخورد جدی شود. هزینه‌ساز شدن برخی قوانین برای سرمایه‌گذار و تولیدکننده در کشور باید حذف شود تا بتوان توقع داشت اشتغال رونق بگیرد.
* نظام بانکی کشور برای تولید باید اصلاح شود
فارس: یکی از مباحث عمده در اشتغال تامین اعتبار و تسهیلات است نقش بانک‌ها را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
لبافی: در کشورهای دیگر بانک‌ها در سود و زیان شریک هستند، به دلیل اینکه طرح‌ها با توجیه این مراکز مصوب شده و بانک در قبال آن باید متعهد باشد، اما در کشور ایران، سیستم بانکی در صورتی که سود داشته باشد از آن استفاده خواهد کرد ولی در زیان آن مشارکت نمی‌کند و اگر تولیدی زیان ده شد تمام مطالبات خود را از تولیدکننده دریافت می‌کند و به نوعی تولید ورشکسته می‌شود تا به پول خود برسد، این موضوعات باید در کشور اصلاح شود.
منبع : خبرگزاری فارس
