همان اندازه که انسان شهر نشین حاضر نیست ثروت و اندوخته ی مالی خود را از دست بدهد یک بومی نیز حاضر به از دست دادن گله خود نخواهد بود یک نفر هندو آماده است که از گرسنگی از بین برود ولی گوشت گاو خود را نخورد ،فراورده های گاوهای افریقایی نقش چندانی در اقتصاد جهانی ندارند اقیانوسیه که بیشترین تعداد گاورا نسبت به جمعیت انسانی دارد مقدار شایان توجهی شیرو گوشت تو لید کرده و مهم در بازار جهانی وارد کشورهای ارژانتین و برزیل در امریکای جنوبی نقش مهمی در تولید گوشت گاو دارند اروپا با تعداد زیادی گاو نقش مهمی در بازار جهانی گوشت و شیر دارد .

نژادهای گاو بسیارند. بسته به نوع استفاده‌ای که از گاو می‌شود نژادهای گاو به نژادهای گوشتی، شیری و دو منظوره تقسیم می‌شود.

نژادهای شیری شامل: ایرشایر، جرسی، گرنزی، یا براون سوئیس، فریژن (فریژن هلندی، هولشتین فریژن، فریژن انگلیسی و فریژن سفید و قرمز) و کری

نژادهای گوشتی معروف شامل گالووای، آبردین آنگوس، هرفورد، شورت هورن، شاروله، لیموزین، سمینتال، براهمن، سانتاگتروس و برانگوس می‌باشد.

نژادهای معروف گاوهای ایرانی عبارت‌اند از: سرابی، سیستانی، گلپایگانی و و دشتیاری[پانویس ۱] و نژادهای جنگلی یا ساحلی یا که مخصوص نواحی گیلان و مازندران و گرگان و است، نژاد کوهستان که گاوهای سراب و اردبیل و دیگر نواحی آذربایجان از آن نژادند.

پرورش گاو

پرورش گاو مي تواند به منظور بهره برداري به صورت داشتي، اعم از نژاد شيري و گوشتي، توليد اسپرم، يا با هدف تليسه آميخته و اصيل يا به صورت پرواربندي گوساله صورت گيرد.

در هر حال، نژاد گاو در هر يك از موارد فوق، مي تواند بسته به مورد اصيل، آميخته يا بومي باشد.

تاریخچه گاوداری

نزدیک به 6000 سال پیش از میلاد مسیح با تغییر زندگی انسان از شکارگری به کشاورزی و بدنبال توسعه مزارع، گاوهای وحشی به این کشتزارها هجوم می‌آوردند که به تدریج بشر توانست تعدادی از این حیوان را به اسارت در آورده و اهلی نماید. گاو پس از سگ و گوسفند و بز و گربه اهلی شد. ابتدا از گوشت گاو استفاده می‌شد اما سرانجام انسان توانست چگونگی دوشش شیر گاو را فرا بگیرد. باستان‌شناسان معتقدند اهلی شدن گاو در آسیا و خاور میانه بین ۴۵۰۰ تا ۶۰۰۰ سال پیش از میلاد مسیح انجام شده‌است.

شایع ترین بیماری ها در گوساله و گاو

گوساله

گوساله ی نوزاد در مقابل بیماری هابه خصوص اسهال و ذات الریه بسیار حساس است و مرگ و میر آنها در هفته های اول به دلیل بی توجهی می تواند زیاد باشد. محل رشد اولیه ی گوساله ها باید کاملا تمیز و عاری از عوامل بیماری زا باشد. برای جلوگیری از این بیماری ها یاید به نکاتی توجه کرد: ابتدا باید در ساخت باکس های نگهداری گوساله ها نکاتی را که در بخش ساخت گوساله دانی آورده شده رعایت کنید. سپس باید عوامل انتقال بیماری ها را در واحد خود شناسایی کنید که می تواند حشرات به خصوص مگس باشد. باید از سموم دفع این حشرات استفاده کنید، البته در نقاطی که با گوساله ها تماس مستقیم نداشته باشد.

بستر گوساله ها در این رابطه نقش مهمی را ایفا می کند. بستر گوساله ها را همیشه خشک و تمیز نگه دارید. می توانید با توجه به موقعیت اقتصادی و محیطی از بستر های گوناگون مانند: کلش گندم، کاه، خاک اره، تراشه و پوشال چوب استفاده کنید. کم هزینه ترین راه استفاد از کلش گندم است.

نکته ی بعدی دقت در مقدار، و شیری که به گوساله ها داده می شود؛ دمای شیر خوراکی به گوساله ها باید بین 33 تا 37 درجه باشد. باید توجه داشته باشید که هرچه گوساله رشد می کند نیاز به شیر بیشتری برای رشد خوب دارد. شما باید به اندازه ی 10% وزن بدن گوساله های زیر 45 روز شیر بدهید. برای مثال گوساله ای که حدودا 45 کیلوگرم وزن دارد باید معادل 4.5 لیتر شیر طی 24 ساعت بخورد. اما میزان شیر را در سنین بالاتر، بیش از 6 لیتر ندهید. گوساله های تازه متولد شده، تا 72 ساعت اولیه از این قاعده مستثنی هستند و می توانند تا جایی که میل داشته باشند شیر آغوزشان را بخورند. اهمیت خوردن آغوز در ابتدای حیاط گوساله بسیار زیاد است، آغوز غنی از آنتی بیوتیک ها و آنتی بادی است که سیستم دفاعی بدن گوساله را بالا می برد. اگر شما آغوز را با رعایت نکات بهداشتی به گوساله بخورانید احتمال مریض شدن گوساله ها به صفر خواهد رسید.

معمولا گوساله ها تا سن 45 روزگی نسبت به بیماری ها آسیب پذیرند؛ با رعایت نکات گفته شده گوساله های سالم و قوی خواهید داشت.

گاو

یک گاو تا زمان اولین زایمان معمولا در مقابل بیماری ها مقاوم است. بیماری هایی که یک گاو می تواند بعد از زایمان به آن دچار شود ربط بسیار زیادی به نحوه ی مدیریت و تغذیه ی دام  دارد. اگر مدیریت تغذیه ی شما خوب باشد، گاو ها معمولا دچار سخت زایی نخواهند شد. خود سخت زایی می تواند باعث بیماری هایی از قبیل متریت، التهاب و عفونت واژن، جابه جایی شیردان، عفونت های رحمی و مشکلات آبستنی بعدی شود.

عاری بودن غذا از عوامل خرابی مانند کپک در سلامت گله ی گاو خیلی موثر است. وجود کپک در غذا باعث سقط جنین، ورم پستان و عفونت های داخلی خواهد شد. وجود عوامل خارجی مانند تکه های فلزی می تواند باعث درگیری در سیستم گوارشی، بیماری و عفونت های قلبی شود؛ در مواردی باعث سکته ی قلبی نیز می شود.

اما شایع ترین و معمولا پر هزینه ترین بیماری در بین گاو های شیری، "ورم پستان" است. ورم پستان یک عفونت باکتریایی پستان است. به جز یک مورد بقیه ی عوامل این بیماری از طریق نوک پستان و مجرای سر آن وارد می شود. مجرای سر پستان توسط یک عضله ی دایره ای و مدور بسته نگه داشته می شود که مانع خروج شیر به بیرون و اورگانیسم هایی که قصد ورود به پستان را دارند می شود. این موضوع نیز ارتباط تنگاتنگی با بهداشت محیط، مدیریت و نحوه ی صحیح دوشش دارد.

بیماری های شایع در گاو شیری

بیماری ها یکی از دلایل عمده در کاهش محصولات گاوهای شیری و گوشتی ذکر میشوند. آگاهی داشتن از عوارض و علائم بیماری ها به دامدار در اجرای طرح های بهداشتی کمک کرده تا از مشکلات بهداشتی و شیوع بیماری بکاهد.

یک برنامه بهداشتی مفید برای پیشگیری از بیماری ها موثر است و میتوان با روش های مدیریتی زیر آن را اعمال کرد:

۱- تغذیه صحیح گله

۲- تهویه مناسب

۳- بستر خشک و تمیز

۴- کنترل ناقلین بیماری مانند حشرات، پرندگان، جوندگان و …

۵- قرنطینه حیوانات جانشین شونده در گله به مدت ۴۰ روز

۶- جدا کردن حیوانات بیمار از سایر دام ها

۷- استفاده از دامپزشک برای تشخیص دقیق و سریع بیماری و درمان آن

علاوه بر نکات ذکر شده کنترل شرایط محیطی و عوامل تنش زا و نیز استفاده از تیپ های ژنتیکی برتر در گله به نحو چشم گیری در کاهش و کنترل بیماری ها نقش دارد، در سطور زیر به برخی از بیماری های شایع در گله های گاو شیری و گوشتی اشاره می گردد.

ورم پستان (Mastitis)

ورم پستان یکی از مشکلات جدی اقتصادی در گله های گاو شیری بوده و همچنین یک بیماری پیچیده و پرهزینه است. کاهش تولید شیر، کاهش کیفیت شیر، هزینۀ کارگر اضافی، افزایش نرخ جایگزینی گاو، هزینۀ دامپزشک و هزینه های درمان همه اهمیت کنترل موثر بیماری را تقویت می کنند.

علائم:

۱- وجود لخته در شیر

۲- تورم پستان

۳- کاهش تولید شیر

۴- افزایش بار سوماتیک شیر

درمان: استفاده از دارو های ضد التهاب غیر استروئیدی جهت کاهش التهاب ایجاد شده در پستان توصیه می گردد. فلونیکسین داروی انتخابی در این مورد است که باعث وقفه در سنتز آمین های وازواکتیو و سایر واسطه های التهابی می گردد.

توصیه می شود جهت خروج ترشحات ایجاد شده در پستان درگیر از اکسی توسین استفاده گردد. همچنین دوشش متوالی و مستمر جهت خروج ترشحات الزامی است.

لنگش (Founder)

لنگش پس از ورم پستان دومین بیماری پر هزینه در گاوداری ها است که به شدت عملکرد اقتصادی واحد را تحت تٲثیر قرار می دهد. هر مورد لنگش می تواند درصد بالایی از حذفهای اجباری گله را به خود اختصاص دهد. پوشش کف بستر، طراحی بهاربند و مدیریت تغذیه نقش بسزایی در لنگش ایفا می کند.

هزینه های لنگش شامل درمان، کاهش تولید شیر، کاهش عملکرد تولید مثلی و افزایش حذف می باشد.

علائم:

۱- تغییر شکل سم (ترک خوردگی٬ آبسه و عفونت سم)

۲- خونریزی و زخم شدن پاشنه

۳- لنگیدن حیوان

۴- کاهش فعالیت و تحرک حیوان

۵- کاهش علائم فحلی

درمان:

۱- سم چینی و مراقبت از سم (حداقل سالی دو مرتبه )

۲- حوضچه های حمام پا

۳- تغذیه کافی و مناسب فیبر

۴- استفاده از بافرها

جابجایی شیردان (Displaced Abomasum)

جابجائی شیردان به حالتی اطلاق می گردد که شیردان (معده حقیقی) از وضعیت طبیعی خود به سمت چپ یا راست منحرف گردد. وضعیت طبیعی شیردان نزدیک به کف شکم متمایل به راست است. در این عارضه شیردان از محل طبیعی خود به طرف زیر شکمبه و به سمت چپ دیواره حفره شکمبه حرکت میکند. جابجایی شیردان می تواند در اثر فشار وارده توسط جنین به دستگاه گوارش در طول زایمان اتفاق بیفتد. عوامل مستعد کنده این بیماری شامل تب شیر، سندرم کبد چرب و ورم پستان میباشند.

علائم:

۱- عدم تغذیه

۲- کاهش تولید شیر

۳- خمیدگی پشت

۴- کاهش میزان مدفوع یا اسهال ملایم در روزهای اول و مدفوع با رنگ تیره و بد بو

درمان: برای درمان این بیماری غلتاندن گاو به پشت در حالت خفیف و جراحی در موارد حاد صورت می گیرد.

اسیدوز (Acidosis)

اسیدوز در اثر مصرف زیاد کربوهیدراتهای سهل التخمیر یا مصرف کم فیبر کم و یا هر دوی این موارد ایجاد میشود

محیط شکمبه معلولی از میزان بافر (غذا و بزاق)، میزان اسید تولید شده در شکمبه و میزان جذب و عبور اسید است. در شرایطی که بخش زیادی از جیره را کربوهیدراتهای سهل التخمیر به خود اختصاص داده اند و یا فیبر جیره کم است، اسیدیته شکمبه به شدت کاهش میابد. در واقع اسیدوز، کاهش در میزان قلیای بدن نسبت به اسید می باشد.

علائم:

۱- کاهش مصرف ماده خشک و بی اشتهایی

۲- کاهش چربی شیر

۳- کاهش سرعت رشد

۴- عدم تعادل، ضعف و افسردگی

۵- توقف حرکات شکمبه به همراه درد شکم

۶- خمیدگی بدن و دراز کشیدن

جفت ماندگی (Retained Placenta)

جفت ماندگی معمولاً مربوط به ناتوانی در جدا شدن جفت از جداره رحم می باشد. در گاوهای سالم و نرمال جفت طی یک ساعت یا اندکی بیشتر بعد زایمان از رحم خارج می شود.

جفت ماندگی به حالتی اطلاق می شود که جفت ۱۲ ساعت بعد از زایمان خارج نشود. مشکل جفت ماندگی بیشتر در تلیسه ها در شکم اول و گاوهای مسن معمول می باشد.

همچنین در زایمانهای نادر دو قلو نیز جفت ماندگی ملاحظه میگردد.

علل جفت ماندگی: چسبیدن جفت به جدار رحم که با کاهش وزن بدن مرتبط می باشد. اتصال جفت با رحم در ماههای آخر آبستنی سست تر گردیده و این عمل در ۵ روز قبل از زایمان با ترشح هورمون استروژن انجام می گیرد.

بنابراین در گاوی که پنج روز دیرتر یا زودتر از موعد مقرر وضع حمل نماید احتمال بروز جفت ماندگی افزایش می یابد.

عدم انقباض یا سستی رحم یا هر عاملی که باعث توقف یا ضعف ماهیچه های منقبض کننده رحم شود (مانند تب شیر) موجب بروز اختلال در دفع جفت توسط رحم می گردد.

عفونت و بیماری اندامهای بدن، این عوامل موجب آلودگی دستگاه تولید مثلی شده و با تولید تب بالا موجب سقط جنین می گردد از طرفی عارضه جفت ماندگی احتمال عفونت دستگاه تولید مثل را افزایش می دهد.

بروسلوز (Brusellosis)

یکی از بیماری های مشترک بین انسان و دام، که فوق العاده عفونی و قابل انتقال است بیماری هزار چهره بروسلوز یا تب مالت بوده که گروه بسیار زیادی از پستانداران اهلی و وحشی را مبتلا می سازد. این بیماری به علت ایجاد سقط جنین در دام، کاهش تولید شیر، عقیمی و نازایی و از دست رفتن ارزش اقتصادی دامهای مبتلا می شود. علاوه بر بعد اقتصادی به علت ابتلای انسان به این بیماری از بعد بهداشتی هم دارای اهمیت فراوان است. خصوصیت مهم این بیماری قدرت آلودگی شدید آن در تمام حیوانات اهلی و وحشی است. دام های مبتلا به بروسلوز، معمولا در اولین دوره آبستنی دچار سقط جنین می شود که در هنگام بچه اندازی دام ها و تا مدت ها بعد از آن با دفع ترشحات شدیدا آلوده رحمی، باعث می شود محیط اطراف، مزارع و مراتع به شدت آلوده شوند که این عمل زمینه مساعدی برای آلودگی سایر حیوانات و انسان ایجاد می کند. دفع باکتری عامل بیماری از طریق شیر حیوانات مبتلا و ترشحات رحمی و جنین سقط شده مخاطرات فراوانی را برای سایر دامها و همچنین انسان در بر دارد.

علائم: علائم بیماری بستگی به سطح ایمنی گله ها دارد. در گله هایی که واکسینه نشده اند سقط جنین در دام و شیوع سقط در گله مهمترین علامت بروز بیماری می باشد. سقط جنین در گاو از ماه پنجم آبستنی اتفاق می افتد. از علائم دیگر آن جفت ماندگی، تورم دیواره رحم، تورم بیضه ها،

کنترل و درمان: واکسیناسیون به همراه تست و کشتار جهت تحت کنترل در آوردن و ریشه کنی بیماری صورت می پذیرد.

 جهت آشنایی بیشتر با طرح توجیهی پرورش گاو شیری به این مقاله مراجعه نمایید.

دانلود رایگان طرح توجیهی پرورش گاو شیری

دانلود رایگان طرح توجیهی پروار بندی گوساله (150 راسی)

دانلود رایگان طرح توجیهی پروار بندی گوساله (100 راسی)

شرکت بهبود صنعت آمادگی خود جهت تهیه طرح توجیهی طرح توجیهی طرح توجیهی احداث واحد پرورش گاو شیری و گوشتی را اعلام می دارد

هم اکنون سفارش طرح توجیهی احداث واحد پرورش گاو شیری و گوشتی دهید

استفاده از کلیه مطالب این سایت برای عموم آزاد می باشد ، فقط در راستای حفظ زحمات تیم تولید محتوی ما خواهشمندیم در صورت برداشت از این محتوی لینک ما را درج نمایید. باسپاس