تاریخچه نوشابه های انرژی زا

نوشابه‌های انرژی زا اولین بار در اسکاتلند در فرمی به نام Irn-Bru در سال ۱۹۰۱ ساخته شد. در ژاپن ساخت این نوشابه‌ها به اوایل دهه ۱۹۶۰ می‌رسد. در زاپن فروش نوشابه‌های انرژی زا با نوشیدنی‌های عادی بسیار فرق دارد، آنها را در شیشه‌های قهوه‌ای کوچک مثل شیشه‌های دارو یا قوطی‌هایی که متفاوت از بقیه قوطی‌های می‌باشند به فروش می‌رسانند. در کره جنوبی محصول genki drinks نوعی نوشابه انرژی زا می‌باشد که در مجموعه salaryman قرار داده شده و به فروش می‌رسد. در انگلستان، Lucozade Energy در سال ۱۹۲۹ به عنوان یک داروی بیمارستانی برای احیا به کار می‌رفته که در اوایل دهه ۱۹۸۰ این نوع دارو به مدلی از مایع تحت عنوان بازیافتن انرژی از دست داده شده تغییر داده شد. در سال ۱۹۹۴، اولین نوشابه انرژی زای اروپایی، با نام Power Hourse ساخت یک کمپانی اتریشی وارد بازار شد. این نوشابه در بسیاری از کشورها هنوز به فروش می‌رشد، اگرچه رقیب این کمپانی که ان نیز اتریشی می‌باشد Red Bull را وارد بازار کرد و Power Hourse فروش سابق خود را از دست داد. در سال ۱۹۹۵، کارخانه Pepsi نوشابه‌ای با نام Josta که اولین نوشابه انرژی زای آمریکایی بود را وارد بازار کرد. Red Bull در سال ۱۹۹۷ به آمریکا معرفی شد و حدوداً ۴۷٪ از سهم بازار این نوع نوشابه‌ها در آمریکا را در دست گرفت. در سال ۲۰۰۱، فروش نوشابه‌های انرژی زا در آمریکا به ۸ میلیون در سال (فقط خورده فروشی) رسید. ۵ سال پس از ان در هر سال رشدی ۵٪ ایی برای این نوع نوشابه وجود داشته و در سال ۲۰۰۵ ۳ میلیارد دلار از این نوع نوشابه در این کشور به فروش رفته‌است. نوشابه‌های انرژی زای رژیمی نرخ فروشی دو برابر انواع عادی خود دارند که تخمین شده شده که در سال ۲۰۰۶ این میزان به ۴ میلیارد دلار برسد. Goldman Sachs و Mintel پیش بینی نموده‌اند که بازار فروش نوشابه‌های انرژی زا در سال ۲۰۱۰ به ۱۰ میلیارد دلار برسد.کمپانی‌های عظیمی مثل Pepsi، Coca-Cola، Molsonو Labatt کوشش کرده‌اند که از ابداعات کمپانی‌های کوچک در این رابطه بهره بگیرند. نوشابه‌های انرژی زا همچنان به عنوان ادغام شونده با محصولات الکلی رایج هستند. این نوع نوشابه‌ها معمولاً برا ی اقرا جوان بسیار جذب کننده می‌باشند. حدوداً ۶۵٪ از کسانی که از این نوع نوشابه‌ها استفاده می‌کنند زیر ۳۵ سال سن دارند، ۶۵٪ از مردان خریدار این نوع نوشابه‌ها هستند.

  در صورت تمایل به دریافت اطلاعاتی در زمینه فرآیند تولید نوشابه به این مطلب مراجعه کنید.

ترکیبات نوشابه های انرژی زا

کافئین: این نوشابه ها چهار برابر بیشتر از نوشابه های معمولی کافئین دارند. نوشابه های انرژی زا به طور متوسط حاوی ۶۰ تا ۸۰ میلی گرم کافئین است (یک فنجان قهوه حاوی ۶۰ تا ۹۰ میلی گرم کافئین است.) کافئین، محرکی برای دستگاه عصبی مرکزی است و به طور موقت موجب رفع خواب آلودگی می شود. رفع خستگی، افزایش تمرکز، اتساع عروق خونی، افزایش عملکرد جسمی و ذهنی، افزایش استقامت، ادرارآور بودن، شل کردن عضلات صاف نایچه ها و افزایش اسید معده از اثرهای کافئین بر بدن است. جالب این که، کافئین، اثر داروهای تجویز شده برای درمان سردرد را تا ۴۰ درصد افزایش می دهد. با وجود اثر مثبت کافئین روی بدن، باید در مصرف آن اعتدال را رعایت کرد، زیرا مصرف بیش از اندازه کافئین موجب وابستگی یا «کافئینیسم» می شود که علائمی نظیر اضطراب، تحریک پذیری، انقباض عضلات، عصبانیت، بی خوابی، تپش قلب و زخم معده را به همراه دارد.

تائورین: این ماده از گروه آمینواسیدهای غیرضروری است که بدن به دریافت آنها از محیط خارجی نیاز ندارد و می تواند آن را بسازد.  تائورین از اجزای اصلی صفرا است که به منظور هضم چربی ها، تنظیم کلسترول خون و جذب ویتامین های محلول در چربی به آن نیاز داریم. تائورین به همراه «روی» برای سلامتی چشم ها و حس بینایی لازم است. این ماده به علت این که آنتی اکسیدان محسوب می شود، نقش سم زدایی از بدن دارد، همچنین موجب کاهش فشار خون در بدن شده و برای درمان اضطراب، بیش فعالی، فعالیت ضعیف مغز، صرع و آبرسانی به مغز نیز مفید است.

عصاره گوارانا: گوارانا از گیاهان منطقه آمریکای جنوبی است. این گیاه نیز دارای کافئین بوده و عصاره آن خاصیت محرک دستگاه عصبی مرکزی، افزایش انرژی، چربی سوزی و ادرارآوری دارد.

عصاره جین سینگ: نوعی گیاه آسیای شرقی است که مصرف آن موجب افزایش مقاومت بدن در برابر اضطراب، تقویت حافظه، تقویت دستگاه ایمنی و عصبی و افزایش شادابی و انرژی، رفع خستگی، کاهش قند خون، افزایش قوای جنسی و کاهش عوارض پیری و مصرف بیش از حد آن موجب بی خوابی، تهوع، سردرد، اسهال، افزایش یا کاهش فشار خون می شود. البته میزان جین سینگ در نوشابه های انرژی زا کمتر از آن است که موجب این عوارض شود.

متیل زانیتن: یک «آلکالوئید» است که در نقش محرک دستگاه عصبی فعالیت می کند.

ویتامین های گروه ب: این ویتامین ها در سوخت و ساز و افزایش سطح انرژی بدن از طریق تولید گلبول های قرمز و پادتن ها، جبران کم خونی، کاهش استرس و اضطراب و مرطوب کنندگی طبیعی پوست نقش دارند.

آنتی اکسیدان ها: ویتامین های A ، C و سلنیوم به صورت آنتی اکسیدان ممکن است در نوشابه های انرژی زا وجود داشته باشد.

کراتین: نوعی اسیدآمینه است که در بدن انسان در هنگام سوخت و ساز پروتئین تولید می شود و انرژی مورد نیاز عضله را تامین می کند.

طعم دهنده ها و رنگ های غذایی: این گونه مواد نیز به صورت طبیعی و مصنوعی در انواع نوشابه ها بخصوص نوشابه های انرژی زا وجود دارند. طعم دهنده های مصنوعی از صدها ماده شیمیایی ترکیب شده اند تا مشابه طعم های طبیعی شوند. طعم دهنده ها در مقدار مجاز به احتمال زیاد سالم هستند، اما ممکن است حاوی موادی باشند که بعضی افراد بخصوص کودکان به آنها حساسیت های شدیدی نشان دهند.

 در بین ترکیبات به کار رفته در نوشابه های انرژی زا، کافئین و گیاه گوارانا مواد اعتیاد آوری هستند که مصرف زیاد و طولانی مدت آنها موجب می شود به این نوشابه ها عادت کنیم. در این زمینه متخصصان تغذیه مصرف این نوشابه های انرژی زا را برای کودکان، زنان باردار، بیماران دیابتی و کسانی که بیماری قلبی - عروقی دارند بسیار مضر و خطرناک دانسته اند. ترک این مواد کار سختی نیست و سردرد از عواقب اصلی آن است .اعتیاد به نوشابه های انرژی زا بیشتر جنبه روانی دارد.

عوارض جانبی

سکته‌ای قلبی و مغزی در افرادی که مبتلا به صرع یا بیماریهای مغزی یا قلبی می‌باشند از عوارض جانبی نوشابه‌های انرژی زا است. فرانسه پس از مرگ راس کانی قهرمان ۱۸ ساله والیبال که بر اثر استفاده ۴ قوطی از red bull را ممنوع اعلام کرده‌است. کمیته علمی فرانسه اعلام کرد که Red bull میزان بیش از حد نرمالی کافیین دارا می‌باشد. دانمارک نیز این نوع خاص را ممنوع اعلام کرد. همچنین انگلستان بازرسی‌هایی در این رابطه انجام داد و پس از ان در مورد استفاده از این نوع نوشابه برای زنان باردار هشدارهای جدی اعلام نمود. به‌طور کلی عوارض جانبی را می‌توان اینگونه دسته‌بندی کرد:

::  اعتیاد

::  ترکیب با الکل موجب تپش قلب، افزایش فشار خون و تپش غیر طبیعی قلب و حتی حمله قلبی می‌شود.

::  زیاد نوشی موجب تهوع، اسهال، درد معده، تجمع گاز در شکم، بی‌خوابی

::  چاقی

در صورت تمایل به دریافت اطلاعاتی در زمینه فرآیند تولید نوشابه به این مطلب مراجعه کنید.